مبانی متره و برآورد (همه چیز در مورد متره و برآورد پروژه ها بدانید)

در این پست، به سراغ آموزش صفر تا صد متره و برآورد رفته ایم. قرار است همه چیز، مو به مو در مورد متره و برآورد پروژه ها بدانید. پستی که رو به روی شماست، جامع ترین پست آموزشی در مورد متره و برآورد است. بهترین روش یادگیری متره و برآورد در این مقاله گفته شده است. شما به عنوان یک پیمانکار، مهندس، دانشجوی مهندسی، تکنسین و متخصص میبایست با متره و برآورد آشنا داشته باشید و در صورت لزوم کار برآورد هزینه های پروژه تان را خودتان انجام دهید.

منظور از متره و برآورد چیست؟ 

بگذارید مفهوم اصلی متره و برآورد پروژه ها را با یک مثال توضیح دهیم. ببینید دوستان، اگر یک نفر قیمت یک ویلای یک طبقه که تکمیل باشد و تمام نقشه‌های تاسیسات و طراحی‌های معماری آن کامل باشد را از شما بپرسد، در جواب او چه میگویید؟

واضح است که قیمت آن بنا به موارد زیادی بستگی دارد. مواردی مانند کیفیت مصالح استفاده شده ،نوع ساخت، درجه کیفی شیرآلات و اجناس مصرفی دیگر،امکانات موجود، نوع سیستم تهویه ، نیروی انسانی کاربلد و سیستم گرمایش و سرمایش تاثیر بسزایی در قیمت بنا دارند و نمیتوان فقط با بر اساس متراژ زمین و فونداسیون ساختمان قیمت درستی را تخمین زد. قیمت و هزینه تمامی امور باید ریز به ریز حساب شود. این یعنی متره و برآورد. 🙂

در صورتیکه شما از قیمت تمام مصالح ساختمانی و میزان مورد استفاده شده آنها در ساختمان، قیمت کارکرد ماشین‌آلات و دستمزد نیروی انسانی و تعداد روزهای کارکرد، هزینه حمل و نقل و غیره را داشته و در یک لیست وارد کنید. همچنین به نقشه خوانی نیز مسلط باشید آن زمان میتوانید قیمت ساختمان مورد نظر را بسیار دقیقتر بدست آورید.

با حساب کردن و در نظر گرفتن تمام ردیف‌های کاری و با اندازه گیری تمام هزینه های این ردیف‌های کاری که صورت گرفته است میتوانیم قیمت تمام  شده را بدست بیاوریم که به آن اصطلاحا محاسبه و برآورد مقادیر مصالح متره میگویند.

۲.متره، برآورد و انواع آن

به اندازه گیری مصالح مورد نیاز و یا مصالح استفاده شده برای یک پروژه به اصطلاح متره میگویند.

اگر مقدار متره با در نظر گرفتن ملاک‌هایی که در قیمت گذاری لازم هستند بدست آمده باشد در آن صورت میتوتن آن را به عنوان برآورد قیمت پروژه در نظر گرفت. به افرادی که کار محاسبات و بدست آوردن متره را انجام میداند مترور میگویند. بنابراین در محاسبه هزینه یا متره دو موضوع مهم وجود دارد:

۱. تعیین مقادیر و کیفیت و نوع مصالح مصرفی، تعداد و مهارت و روزهای کارکرد نیروی انسانی و ماشین‌آلات مورد استفاده تا انتهای پروژه

۲. محاسبه هزینه ارزی و ریالی برای انجام پروژه که اگر این هزینه ابتدای پروژه محاسبه شود در واقع پیش بینی و اگر در حین انجام پروژه باشد تنظیم صورت وضعیت پروژه میباشد.

بنابر موارد ذکر شده برای محاسبه هزینه و یا همان بدست آوردن مقادیر متره نیاز به مدارک و اسنادی دارد که حاوی اطلاعاتی مانند نقشه‌های اجرائی، طراحی معماری، سازه ها و تاسیسات مکانیکی و برقی، مصالح استفاده شده، نیروی انسانی و ماشین‌آلات، نرخ اجناس و جدول های صورت وضعیت و اسناد پیمان داریم.

وضعیت اسناد و مدارک مورد نیاز متره

الف- نقشه های اجرایی و طرح‌های معماری  بنابر   تاسیسات برقی و تاسیسات مکانیکی که باید تمام این موارد با جزئیات موجود باشد. مثلا نقشه ها باید شامل پلان ها و برش‌ها و طبقات به مشخص  باشند و تاسیسات باید با ذکر جزئیات در مورد نوع و چگونگی عملکرد باشند.

ب- جزئیات موارد اجرائی پروژه مانند نوع تیرچه بلوک

پ- جزئیات اجرائی شکل جزئیات سقف سازهای تیرچه بلوک را نمایش میدهد.

ج- وجود شخصی که مسلط به نقشه خوانی باشد.

در نتیجه داشتن آشنایی با خطوط و علامت‌های نقشه ضروری میباشد

خط دید: خطوط اصلی برای نمایش دادن یک شکل را خط دید میگوییم. مثلا در تصویر یک کتاب خطوط اصلی کتاب به شکل یک مستطیل هستند که خط دید نامیده میشوند.

خط ندید: به خطوطی از شکل گفته میشود که در تصویر آنها را نمیبینیم‌. مثلا در تصویر یک قوطی خطهای داخلی آن دیده نمیشود که این خط به صورت خط و فاصله نمایش داده میشود.

خط وسط: خطی که شکل را از وسط به دو نیم تقسیم میکند و برای نشان دادن محور شکل استفاده میشود و به صورت خط و فاصله و نقطه ترسیم میشود.

خط برش: خطی است که برای برش قسمتی از شکل استفاده میشود تا بتوانیم داخل آن را ببینیم. مثلا در نمای یک ساختمان اتاق‌ها معلوم نیست و ما قسمتی از ساختمان را برش میدهیم تا اجزای داخلی آن نمایان شوند. این خط مانند خط وسط ترسیم میشود و در انتهای آن در دوسمت یک فلش عمود قرار میگیرد.

خط اندازه: خط نازکی است که برای نمایش اندازه های نقشه و مقیاس آن استفاده میشود.

خط انقطاع: در قسمتهایی از نقشه که تراکم خطوط زیاد است برای آنکه نقشه خلوت تر باشد و خطوط بهتر نمایش داده شوند بعضی از خطوط به صورت کامل ترسیم نمیشوند و فقط بخشی از آن رسم میشود که نمایان گر وجود آن خط است که نام آن خط انقطاع است. مثلا برای کشیدن یک ستون فقط قسمتی از آن رسم میشود.

هنگام کندن پی در علمیات خاکی با دست، زمین هایی که در آنها پی کنده میشود به چهار دسته تقسیم میشوند.

۱. زمین های لجنی: زمین هایی که سطح آنها گل باشد و پای نیروی انسانی هنگام کار کمی در زمین فرو برود زمین لجنی گفته میشود.

۲. زمین نرم : زمین هایی که خاک آنها با بیل قابل کندن است

۳. زمین های سخت: زمین هایی که کندن آنها نیاز به کلنگ دارد

۴. زمین های سنگی: زمین هایی که در آنها شن و ماسه بهمراه قطعات سنگ وجود دارد و برای کندن آنها باید از چکشهای بادی و یا مواد منفجره استفاد کرد زمین سنگی گفته میشود.

پی دی اف مبانی متره و براورد

مجموعه ویدیوهای آموزشی در خصوص فهرست بها در سال جدید برای متره و برآورد

ویدئوهای آموزش فهرست بها راه و باند

 مجموعه ویدئوهای آموزش فهرست بها تاسیسات برقی 

آموزش ویدیویی فهرست بها تاسیسات مکانیک 

دوره جامع تحلیل و بررسی فهرست بها ابنیه

م

انواع متره

انواع متره بر اساس نوع  و واحد محاسبه مصالح و اینکه برای چه نیازی آن را تهیه میکنیم به دو دسته تقسیم میشوند.

الف‌) متره بسته

متره بسته در چهار مرحله انجام میشود:

مرحله اول : محاسبه نوع و اندازه مصالح با توجه به واحد مورد نیاز آن که از روی نقشه ها و مدارک پیمان بدست میآیند و باید در جدول مربوطه وارد شوند‌.

مرحله دوم : برای بدست آوردن هزینه هر ردیف کاری تمام قیمتهای بدست آمده در مرحله اول را در قیمتهای واحد پایه ضرب میکنیم.

مرحله سوم: قیمت ردیف‌های بدست آمده را با هم جمع میکنیم تا قیمت خالص پروژه را بدست آوریم.

مرحله چهارم: قیمت خالص پروژه را در تمام ضرایب مانند طبقات،ضرایب بالاسری، راه‌اندازی و جمع کردن کارگاه و … ضرب میکنیم تا قیمت کل پروژه بدست آید.

مطلب مرتبط: انواع ضرایب قرارداد پیمانکاری

مطلب مرتبط: تعدیل آحاد بها

ب) متره باز یا روش تجزه بها

این روش از ۶ مرحله زیر تشکیل شده است :

مرحله اول متره باز: با استفاده از جدول متره هزینه و مقادیر تمام مصالح مورد استفاده در پروژه را بدست می آوریم

مرحله دوم : تعداد و نوع نیروی انسانی و ماشین‌آلات مورد نیاز پروژه را از روش‌های زیر بدست می‌آوریم

• استفاده از تجربه افرادی که تجربه این کار را دارند
• تفکیک اجناس مورد نیاز از طریق مراجع دانشگاهی
• تفکیک اجناس مورد نیاز از طریق سندیکای شرکت های ساختمانی
• تفکیک اجناس مورد نیاز از طریق سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور

مرحله سوم متره باز : محاسبه تمام هزینه های مصالح با ضرب مقدار آنها در قیمت بازار و نیروی انسانی بر اساس تعداد و مهارت ضرب در ساعات کار و ماشین‌آلات و ابزار با توجه به نوع کاربرد و قیمت آنها و بدست آوردن هزینه کل

مرحله چهارم متره باز: قیمت بدست آمده را در ضرایب پروژه اعمال میکنیم و قیمت کل بدست می‌آید

مرحله پنجم متره باز: تمام قیمت‌های بدست آمده را به تفکیک در هر ردیف کاری ضرب کرده تا قیمت واحد بدست آید

مرحله ششم متره باز: قیمت واحد بدست آمده را در هر ردیف کاری ضرب میکنیم تا قیمت هر واحد بدست آید سپس قیمتهای بدست آمده را جمع میکنیم تا قیمت کل پروژه را بدست بیاوریم

 در روش بالا ابتدا تمام قیمت های مصالح و نیروی انسانی و ماشین‌آلات مورد نیاز را به تفکیک نوع و اندازه به صدرت دقیق از اسناد و مدارک پیمان بدست آورده و جدول مربوطه وارد میکنیم. سپس قیمت های بدست آمده را در واحدهای پایه ضرب میکنیم تا قیمت هر ردیف کاری بدست بیاید.

انواع برآورد

از آنجا که برآورد با بدست آوردن قیمت ریالی و یا ارزی نتایج بدست آمده در متره مشخص میشود آنواع آن را به صورت زیر بر اساس زمان دسته بندی میکنیم.

الف- برآورد مقدماتی:

محاسبه هزینه‌های پروژه که در ابتدای کار و قبل از آغاز پروژه توسط مهندسین ناظر و عوامل کارفرما و بر اساس پیشبینی ذهنی و تجربه بدست می‌آید و دقت زیادی ندارد و به صورت تقریبی صورت میگیرد.

ب- برآورد تقریبی:

برآوردی از تمام هزینه‌های پروژه است که در زمان تکمیل نقشه ها و اتمام طرحهای پروژه و براساس قیمتهای واقعی مصالح و نیروی کار و ماشین‌آلات صورت میگیرد. برآورد تقریبی توسط عوامل اجرایی مهندسین مشاور و کارفرما برای  قیمت گذاری پروژه به منظور برگزاری مناقصه صورت میگیرد و ملاک قیمتهای پیشنهادی پیمانکارها میباشد.

ج- متره و برآورد در شکل صورت وضعیت موقت:

بعد از شروع کار پروژه و درحین انجام آن پیمانکار  وضعیت پیشرفت کار و مصالح استفاده شده را تا آن تاریخ با توجه به نقشه ها و طرح‌ها و نتایج جلسات محاسبه کرده و با استفاده از لیست قیمتی که در پیمان مشتص شده است مبلغ صورت وضعیت را محاسبه میکند و در اختیار مهندس ناظر قرار میدهدو.

از آنجا که برآورد وضعیت موقت میزان پیشرفت کار و مصالح و ابزار استفاده شده و مورد نیاز را محاسبه میکند هزینه های پرداختی بابت موارد ابن برآوردها به صورت علی‌الحساب هستند و امکان هر نوع اشتباهی در آنها وجود دارد. بنابراین این برآورد ملاک قرار نمیگیرد و اشتباهات و اختلاف مقادیر موجود در آنها در برآوردهای بعدی تصحیح میشود.

د- متره و برآورد صورت وضعیت ماقبل قطعی:

برای بدست آوردن و تنظیم متره صورت وضعت قطعی در زمان معین شده پیمانکار باید در حین اجرای کار پس از انجام هر قسمت از پروژه اقدام به تهیه متره صورت وضعیت قطعی آن قسمت نماید و آن را به مهندس مشاور تحویل بدهد تا به همراه مدارک دیگر توسط مهندس مشاور رسیدگی شود. اما بدلیل زمان بر بودن و دشوار بودن تهیه متره صورت وضعیت قطعی پیمانکار یک صورت وضعیت نزدیک به واقعی را در اواخر پروژه تهیه میکند که شامل کارهای انجام شده در تمام طول پروژه بوده که مبلغ آن به مبلغ واقعی نزدیک میبشد که به این صورت وضعیت ماقبل قطعی میگویند.

ه- متره و براود به شکل صورت وضعیت قطعی:

پیمانکار وظیفه دارد تا نهایتا یک ماه بعداز تاریخ تحویل موقت پروژه یک صورت وضعیت کامل و واقعی را بر طبق اسناد و مدارک پیمان و بدون محاسبه مصالح پای کار تهیه کرده و به مهندس ناظر تحویل بدهد. مقادیر موجود در این صورت وضعیت مرجع محسوب میشود و با وجود اختلافهایی که با مقادیر صورت وضعیتهای قبلی دارد تسویه حساب بر اساس مقادیر این صورت وضعیت انجام میشود.

فهرست بها جدید در سال ۱۴۰۲ مرتبط با موضوع متره و برآورد

فهرست بها برق ۱۴۰۲

فهرست بها مکانیک ۱۴۰۲

فهرست بها راه و باند ۱۴۰۲

فهرست بها ابنیه ۱۴۰۲

۳. محاسبه هزینه اجرای کار یک پروژه

معمولا کارفرمایان بوسیله آگهی عمومی مناقصه را جهت واگذاری کار اطلاع رسانی میکنند و در آگهی اطلاع رسانی مهمترین نکته اعلام مبلغ پیش بینی شده میباشد. کارفرماها محاسبه این مبلغ به شکل زیر انجام میدهند.

•   انجام محاسبه متره با توجه به نقشه ها و طرح های ابتدایی با استفاده از واحد های اندازه گیری و هزینه های اقلام و اجناس کار و قیمت ردیف های کاری

•    مبلغ هر ردیف کاری را در هر فصل محاسبه و برای بدست آوردن مبلغ فصلها با هم جمع میکنند.

• مبلغ فصولهای بدست آمده را جمع کرده و براورد یک لیست قیمت انجام میشود

•  قیمت لیست های قیمت را با یکدیگر جمع کرده و هزینه خالص کل پروژه را محاسبه میکنند

•  تمام ضرایب پروژه را در هزینه خالص اعمال میکنند

• هزینه برپایی و جمع کردن کارگاه را به قیمت قبلی اضافه کرده و قیمت تمام شده اجرای پروژه بدست میاید.

مسئله مهم دیگر مبلغی است که پیمانکاران برای برنده شدن در مناقصه پیشنهاد میدهند. آنها این مبلغ را بر اساس محاسبه‌ای که بعد از بررسی محل اجرای پروژه و هزینه‌هایی مانند قیمت مصالح، دستمزد نیروی کار، تعداد نیروی مورد نیاز، نوع و تعداد ماشین آلات ، راه دسترسی و هزینه حمل و نقل، امکانات رفاهی مورد نیاز، فاصله تا شهر، دسترسی به برق و آب ، نوع زمین و جنس خاک، امکان بیمه کارگاهی، راه اندازی کادگاه و هزینه های دیگر  برآورد میکنند. پیماکاران بعد از اینکه  از انجام کار اطمینان پیدا کردند اسناد مناقصه را دریافت و طرح‌ها و نقشه‌ها و مدارک دیگر را بررسی میکنند و از طریق یک از راه‌های زیر قیمت پیشنهادی خود را ارائه میدهند.

محاسبه هزینه اجرای کار یک پروژه روش بسته

در پروژه هایی که ساخت آنها به صورت گروهی انجام میشود مانند انبوه سازی و یا ساخت تونل ارزیابی قیمت در مراحل زیر صورت میگیرد:

• بازدید محل اجرای پروژه و بررسی جوانب آن
• مشاهده تمام نقشه ها و اسناد پیمان و محاسبه توانایی انجام کار
• محاسبه مقادیر و هزینه مصالح مورد نیاز از روی نقشه‌ها
• محاسبه هزینه دستمزد نیروی انسانی مورد نیاز با توجه به نوع مهارت و تعداد و روزهای مورد نیاز برای کار
• محاسبه و ارزیابی هزینه تعداد و نوع ماشین آلات مورد نیاز و اعمال زمان لازم برای استفاده از آنها
• بدست آوردن و براورد تمام هزینه های خرید و حمل مصالح تا مکان پروژه، دستمزد نیروی انسانی،هزینه خرید ،اجاره و استهلاک ماشین آلات و ابزار و هزینه برپایی و جمع کردن کارگاه
• بدست آوردن هزینه‌های بالاسری و هزینه های جانبی دیگر مانند مالیات و بیمه و سود و …..

پس از محاسبه تمام موارد گفته شده آنها را در جدول مخصوص برای تمام ردیف‌های  کاری مورد نیاز و بخش های مختلف وارد کرده و با جمع آنها هزینه کل پروژه محاسبه میگردد. و از ضرب هزینه کل در هزینه های جانبی به صورت ضریب cfa برآوردی از کل پروژه  بدست میآید.

لیست فایل های مهم در خصوص شاخص های تعدیل برای پیمانکاران جهت متره و برآورد

دوره‌های آموزشی در خصوص متره و برآورد

اگر نظر ما را میخواهید، بهتر است که هر چه زودتر مهارت متره و برآورد را یاد بگیرید و با قدرت وارد میدان شوید. با شرکت در دوره های آموزشی در خصوص پبمانکاری و مناقصات خیلی زودتر میتوانید به نتیجه  مطلوب میرسد. 

مجموعه ویدئوهای آموزش آنالیز بها و پیشنهاد قیمت جهت شرکت در مناقصات

آموزش نرم افزار اکسل برای ارائه قیمت 

دوره آموزشی محاسبه تعدیل

مجموعه ویدیو آموزشی صورت وضعیت نویسی ساختمان

آموزش صورت وضعیت نویسی راهسازی – راه و راه آهن

پکیج آموزش صورت وضعیت نویسی برق

آموزش صورت وضعیت و صورتجلسه نویسی تاسیسات مکانیکی ساختمان

محاسبه هزینه اجرای کار یک پروژه روش باز

این روش نیز مانند روش بسته است که فقط در محاسبه قیمت مهمترین عوامل کار کمی متفاوت است. معمولا واحد اجرایی از سوی کارفرما در زمان تنظیم مدارک مناقصه قیمت ردیفهای کاری مورد نیاز را در اسناد مناقصه وارد میکنند و پیمانکاران در این روش قیمتهای محاسبه شده برای ردیف های کاری را به منظور کاهش هر چه بیشتر قیمت (تا۲۰درصد) تفکیک میکنند.

برای تفکیک و کاهش هزینه های مصالح مورد نیاز، نیروی انسانی، ماشین آلات و ابزار، قیمتهای منطقه، سهولت دسترسی، برپایی و جمع کردن کارگاه و غیره مهمترین عامل توانایی مدیریت پیمانکار است زیرا کار حساسی میباشد. بنابراین پیمانکار برای بدست آوردن قیمت خالص پروژه (T) مقادیر پروژه (Q) را در قیمتهای اولیه تفکیک شده (AOR) ضرب میکند و نتیجه را در قیمت پیشنهادی خود (CFA) ضرب کرده و برآورد کل پروژه (TE) را برست میآورد.

TE=T×AOR×CFA

دوره های ویدیویی مرتبط به متره و برآورد

نحوه تنظیم اسناد مناقصه پیمانکاری

دوره جامع تحلیل و بررسی فهرست بها ابنیه

مجموعه ویدئوهای آموزش فهرست بها تاسیسات برقی 1401

مجموعه ویدئوهای آموزش فهرست بها تاسیسات مکانیکی ۱۴۰۱

سخن آخر در مورد متره و برآورد

یکی از امور مهم که باید تمامی پیمانکاران، مهندسین و مهندسین دفاتر فنی، به آن مسلط باشند، متره و برآورد است. تسلط بر مهارت متره و برآورد پروژه ها لازمه هر مهندسی است.  لازم است بدانید که مجموعه آموزشی سودا دوره های ویژه برای متره، براورد هزینه و  صورت وضعیت نویسی رشته های مختلف   تولید کرده است. در صورتی که  میخواهید به یک مهندس زبردست و کاربلد تبدیل شوید و به قول معروف پول پارو کنید، با مشاهده ویدیویی آموزشی سودا، در حوزه متره  و براورد به مهارت حداکثری دست پیدا کنید و پروژه متره و برآورد دانشجویی، پیمانکاری و… را به راحتی انجام دهید.