آموزش جامع محاسبه تعدیل و تهیه صورت وضعیت تعدیل

آموزش محاسبه تعدیل طبق آخرین استانداردها و روش های نوین محاسباتی

از مهم ترین مباحث در حوزه پیمانکاری و اجرای پروژه های مهندسی، محاسبه تعدیل است. به جرات میتوانیم بگوییم که هیچ مهندسِ کاربلدی را نمیتوانید بیابید که با نحوه محاسبه تعدیل آشنایی نداشته  و بلد نباشد. بذارید صادقانه بگوییم که اگر میخواهید پروژه های خود را با احتمال حداکثری، به موفقیت برسانید و ضرر نکنید، (آن هم  در کشوری مثل ایران که نرخ تورم و مسائل اقتصادی مدام در حال نوسان است)، بی شک باید در نحوه محاسبه تعدیل، فهرست بها و همچنین نحوه نوشتن صورت وضعیت، به مهارت بالایی دست پیدا کنید.

اکنون در این صفحه از وب سایت مجموعه آموزشی سودا، شما با پکیج آموزش تعدیل، که طبق روش های نوین محاسباتی، قوانین و استانداردهای ملی و جهانی و  به‌روز ترین بخشنامه محاسبه ضریب تعدیل تولید شده، روبه رو هستید؛ پکیجی که میتواند شما را در لِوِل بالایی از مهارت در «نحوه محاسبه تعدیل» برساند و احتمال ضرر و زیان را به سمت صفر ببرد. امکان دانلود آموزش تعدیل نویسی (در قالب ویدیوهای آموزشی) با هزینه ای بسیار مناسب وجود دارد. 🙂

چرا پیمانکاران، از یادگیری نحوه محاسبه تعدیل ناگزیر هستند؟

برای اینکه مبحث ضرورت یادگیری نحوه محاسبه تعدیل  به خوبی شفاف سازی شود، بگذارید به معنای اصلی کلمه «تعدیل» رجوع کنیم. ببینید دوستان، تعدیل در اصل به معنای تنظیم کردن، برابری، عدالت و میزان کردن است. اگر خیلی ریزبینانه نگاه کنیم مبحث محاسبه تعدیل در پروژه ها نیز به همین معنا برمیگردد. تعدیل در پروژه های عمرانی، ساخت و ساز، تاسیساتی، فنی و مهندسی به معنای متناسب کردن قیمت های قرارداد در مدت اجرا با شرایط روز است.  قطعا در کشور ایران بیشتر از هر کشور دیگری، با مشکل نوسان قیمت مصالح، هزینه، دستمزد نیروهای انسانی، قیمت تجهیزات و… روبه رو هستیم.

به دلایل محکمه پسند بالا «محاسبه تعدیل» سال هاست در پروژه ها به یک مبحث مهم و حیاتی تبدیل شده است.

چرا بحث یادگیری نحوه محاسبه تعدیل، بالاخص در کشور ایران همیشه داغ است؟

صداقت در کار خیلی تاثیرگذار است. ما هم در اینجا صادقانه و به پشتوانه علم و دانش عمیقی که داریم، قصد داریم بگوییم که تا با نحوه محاسبه تعدیل آشنایی پیدا نکنید، نمیتوانید به سودی که قرار است به دست آورید خوش بین باشید. باید حساب کتاب شده عمل کنید تا دچار خسارت نشوید. البته به ندرت  پیش می آید که قیمت ها کاهش پیدا کند، که در این صورت هم دلیلی ندارد با قیمت اولیه که در فهرست بها درج شده، پروژه ادامه یابد. در واقع منظور از تعدیل دقیقا  همین است. تعدیل یعنی ایجاد عدالت و برابری است.

در پروژه های عمرانی  به ویژه پروژه هایی که به بیش از یک ماه طول میکشد، مهندس اجرایی نمیتواند با همان قیمت اولیه ای که در فهرست بها مشخص کرده، کار را به پایان برسد. به همین دلیل اگر  از نحوه  صورت وضعیت نویسی و محاسبه تعدیل موقت و قطعی سر در نیاورد، قطع به یقین باید از جیب بگذارد. که این یعنی ضرر کامل.

پس بار دیگر خدمتتان باید عرض کنیم که موضوعاتی مثل  نحوه محاسبه تعدیل موقت، محاسبه تعدیل نرخ ارز، بخشنامه محاسبه ضریب تعدیل، آموزش تعدیل آحاد بهای پیمان، نحوه صورت وضعیت نویسی و محاسبه تعدیل و … به شدت باز هم تاکید میکنیم « به شدت» مهم است و مهندسین و پیمانکاران باید به قول معروف پنجه طلا شوند.

پیشنهاد میدهیم که فایل صوتی زیر را گوش بدهید، فقط سه دقیقه وقتتان را میگیرید اما ذهنتان نسبت به موضوع محاسبه تعدیل بازتر میشود.

فهرست بها جدید در سال ۱۴۰۲

• فهرست بها ابنیه ۱۴۰۲
• فهرست بها برق ۱۴۰۲
• فهرست بها مکانیک ۱۴۰۲
• فهرست بها راه و باند ۱۴۰۲

لینک دانلود مربوط به شرکت در مناقصات:

دستورالعمل شرکت در مناقصه (صفر تا صد شرکت در مناقصه)

در پکیج آموزش تعدیل، دقیقا چه چیزهایی آموزش داده شده  و دانش پژوه با چه مسائل ضروری روبه رو میشود؟

چیزی که برای دانش پژوهان اهمیت دارد، این است که همان ابتدا کار، از  سرفصل های آموزش محاسبه تعدیل مطلع شوند و با آگاهی کامل اقدام به خرید پکیج آموزش تعدیل کنند. خب این حق شماست برای اینکه باید بدانید دقیقا بابت چه مباحث مهمی دارید هزینه میکنید.  به همین دلیل ما در قالب ویدئو کوتاه، به معرفی کامل دوره محاسبات تعدیل پرداخته ایم. آن را در بخش پایینی، مشاهده کنید.

شما عزیزان، طی مشاهده فیلم های آموزشی تعدیل و با توجه به تمامی اصول و نکات کلیدی و پایه ای که مهندس هادی قره داغی، آموزش میدهند،  به طور عمیق و مفصل در مورد مباحث کلی تا دیتیل مبحث تعدیل، ضریب تعدیل، شاخص بها، شاخص پیمان و… به مهارت حداکثری دست پیدا کرده و خیلی هوشمندانه قدم خواهید گذاشت.

لازم به ذکر است که برخی از افراد، صورت وضعیت نویسی را با تعدیل اشتباه میگیرند. ضمن آنکه هم نوشتن صورت وضعیت و هم تعدیل هر دو برای بررسی و تحلیل هزینه های پروژه و متره و براورد است. اما تعدیل بعد از انجام صورت وضعیت باید شکل بگیرد. گاهی اوقات پیمانکاران بدون توجه به این موضوع همزمان با صورت وضعیت کارکرد، تعدیل را نیز به کافرما ارائه می‌دهند که اولا، این کار بر خلاف قوانین بخشنامه تعدیل است و ثانیا، قطعا نتیجه کار، دچار مشکل شده و پیمانکار را دچار ضرر میکند.

نکته مهم:

آموزش تعدیل به صورت خلاصه اما مفید

ما در پکیج آموزش تعدیل، به صورت جامع و گام به گام طبق جدیدترین بخشنامه محاسبه ضریب تعدیل، مسائل محاسباتی را به صورت پروژه محور و قابل اتکا آموزش داده ایم. البته به لطف جناب مهندس هادی قره باغی که بسیار در این حوزه زبردست هستند این کار را درجه یک جلو برده ایم.  در ادامه به طور خلاصه با تعاریف محاسبه تعدیل آشنا میشوید.

نحوه محاسبه تعدیل در قالب جدول

محاسبه تعدیل در قالب جدول انجام میشود. در واقع با کمک نرم افزار اکسل،  ستون و ردیف های استانداری طراحی شده و داده ها مشخص میگردد. منظور از داده،  تاریخ شروع کار، شاخص، دوره، شاخص مبنای پیمان، مبلغ صورت وضعیت فعلی،  مبلغ صورت وضعیت قبلی، مابه التفاوت، مبلغ تعدیل، ضریب تعدیل، شاخص دوره کارکرد، مبلغ کارکرد در دوره  است. در ادامه به طور خلاصه اما مفید به توضیح هر یک از داده ها پرداخته شده است.

دوره در تعدیل:  منظور از دوره، اخر هر فصل است. یعنی هر یک از سه ماهه های منتهی به خرداد، شهریور، آذر و اسفند.

شاخص تعدیل: شاخص داده هایی هستند که متوسط تغییرات قیمت در هر دوره را نسبت به دوره پایه مشخص میکند. اعداد شاخص توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر میشود. شاخص  به درصد نشان داده میشود. درواقع این عدد نشان دهنده میزان رشد یا نرخ افزایش قیمت آن دوره است. لازم به ذکر است که شما در طریق سودا، میتوانید به تمامی بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه کشور دسترسی داشته باشید. به لینک درج شده بروید و تمامی بخشنامه های مربوط به تعدیل را بررسی کنید.

در جدیدترین و اخرین بخشنامه محاسبه تعدیل،  سه نوع شاخص فصلی (گروهی)، شاخص رشته‌ای و شاخص کلی معرفی شده که این موضوعات حساس در دوره تعدیل، آموزش داده میشود.

شاخص مبنای پیمان: این داده  برای پیمان هایی محاسبه میشود  که با استفاده از فهرست های بهای مربوط به پیمان، بر اساس قیمت های آن دوره محاسبه شده است.

تاریخ شروع به کار: تاریخ دقیقی که پیمانکار  پروژه به طور رسمی شروع به فعالیت میکند.

کارکرد دوره در تعدیل: کارکرد دوره، به مبلغی که توسط کارشناس فنی   طی دوره محاسبه میکند و  شامل عملیات اجرایی، مصالح پای‌کار و هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه میشود، گفته میشود. باید این را خاطر نشان کنیم که کارکرد دوره با دوره کارکرد تفاوت داشته اما وابسته به هم هستند. در واقع کارکرد دوره به  میزان مزد پیمانکار در دوره کارکردش تلقی میشود.

ضریب تعدیل:  ضریب تعدیل از مهم ترین داده های جدول محاسبات تعدیل است. این عدد برابر است با حاصل نسبت شاخص دوره انجام، به شاخص مبنای پیمان منهای عدد یک ، که نتیجه در عدد 0/95 % ضرب می شود.   ضریب تعدیل پروژه،  با توجه به نوع شاخص و دوره کارکرد  محاسبه می شود.

2 نکته مهم در بحث محاسبه تعدیل

نکته اول:  ضریب تعدیل  در محاسبات، با سه رقم اعشار وارد می‌شود.  البته این ضریب ابتدا با چهار رقم اعشار محاسبه شده و اگر  چهارمین رقم اعشار،  پنج یا بزرگتر باشد، رقم چهارم حذف شده  و یک واحد به رقم سوم اعشار اضافه می‌شود.

نکته دوم: شاخص دوره کارکرد، به همان دوره اجرا پروژه مربوط میشود.  برای مثال، اگر تاریخ شروع پروژه 20 بهمن 1400 باشد. شاخص کارهایی که از ابتدای پروژه تا انتهای سال 1400 انجام شود، شاخص سه ماهه چهارم سال 1400 خواهد بود.

لینک های مرتبط با موضوع شاخص کارکرد تعدیل

• شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه اول و دوم ۱۴۰۰ 
• شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم ۱۴۰۰
• شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم ۱۳۹۹
• تعدیل دوره اول سال ۱۳۹۹

برای دسترسی به سایر شاخص های تعدیل در سال های پیشین به دسته بندی اصلی رجوع کنید.

بررسی تاخیرات مجاز یا غیر مجاز  در محاسبه تعدیل 

لازم به ذکر است که در بحث محاسبات تعدیل، تاخیرات نیز باید لحاظ شود. دقت داشته باشید که در هر پروژه عمرانی، زمان به شدت اهمیت دارد. هر چه زمان اجرای پروژه طول بکشد، قطعا هزینه ها هم به مرور زمان افزایش پیدا میکند. به همین دلیل پیمانکار باید تاخیرات را هم در تعدیل بررسی کند. تاخیر مجاز، هیچ خسارتی به پیمانکار وارد نمیکند اما اگر مهندس اجرا، به دلایلی مانند کمبود نیروی انسانی، عدم خرید مصالح به موقع، عدم تامین ماشین‌آلات یا  استفاده از تجهیزات کم‌بازده، باعث ایجاد تأخیر در روند پروژه شود،  قطعا باید عدالت را برقرار کند و تاخیر غیرمجاز را در محاسبه تعدیل لحاظ کند.

در بحث محاسبات تعدیل، موارد و تعاریف مختلفی است که جا دارد در قالب پروژه واقعی، آموزش داده شود. شما حتی اگر از طریق چندین منابع، به صورت تئوری، با نحوه محاسبه تعدیل آشنا شوید،  باز باید به سراغ آموزش های پروژه محور برید. هیچ منبع یادگیری و تتئوری نمیتواند جای  آموزش های واقعی که زیر پروژه محور که زیر نظر مستقیم مهندسین ارشد انجام میشود، بگیرد.

مجموعه دوره های حضوری و آنلاین پیشنهادی:

پیشنهاد قیمت جهت شرکت در مناقصات

برآورد هزینه اجرای کار

نحوه محاسبه تعدیل را دقیقا زیر نظر مهندسین ارشد و زبردست فرا بگیرید

خاطر نشان کنیم که موضوع محاسبه تعدیل پروژه، بحث به شدت حساس و مهمی است. کمتر منابع رایگانی پیدا میشود که سیر تا پیاز محاسبات تعدیل، ضریب تعدیل، بخشنامه محاسبه تعدیل، تعدیل موقت و اصلی و … را توضیح دهد. اگر هم باشد زمان زیادی باید طی شود تا به مهارت مناسبی دست پیدا کرد.

مجموعه آموزشی سودا بنابر تجربه هایی که کسب کرده و طبق گفته ها و مشاوره های مهندسین و مدرسین، این توصیه را به شما میدهد  که به زمان مانند پولی که دارد خرج میشود نگاه کنید. قطعا با تهیه پکیج آموزشی محاسبه تعدیل، خیلی جلو میفتید و با اعتماد به نفس بیشتری وارد عمل خواهید شد. به واسطه پکیج آموزشی که توسط مجموعه سودا گردآوری شده، مباحث محاسبه تعدیل را به طور عمیق یاد خواهید گرفت.

یک نمونه مثال محاسبه تعدیل

به طور مثال پیمانکاری با فهرست بهای مکانیک سال 1398 قرارداد بسته و مناقصه را برنده شده است. برای آنالیز و پیشنهاد قیمت خود متوسط قیمت لوله  برای اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان  را کیلویی 20000 تومان در نظر گرفته است. حالا که در سال 1401 پروژه رو هنوز در حال اجرا است، متوسط قیمت لوله ها، کیلویی در حدود 100000 تومان است. در این حالت پیمانکار چه راه هوشمندانه ای باید انجام دهد؟ یعنی در اسل 1401 که هزینه مصالح بیشتر شده، مهندس اجرایی باید چه کار کند؟ قطعا هوشمندانه ترین روش، محاسبه تعدیل و ادامه پروژه است. البته بعد از تایید از سمت کارفرما. در واقع اگر کارفرما نتواند خسارت را جبران کند، هر دو طرف دچار ضرر میشوند. چرا که امکان دارد، پروژه بخوابد.

به طور کلی  مصالح، نیروی انسانی، ماشین آلات و حمل و نقل، ۴ عاملی است که در نوشتن صورت وضعیت دخیل است.   هزینه  اجرای هر آیتم از پروژه،  ناشی از هزینه تک تک این عوامل است.  طبیعی و بدیهی است که در طول زمان حتی طی چند ماه،  هزینه های واقعی اجرای کارها افزایش یابد، در حالیکه قیمت های فهرست بها ثابت هستند. این مشکل برای تمامی کشورها وجود دارد اما در کشور ایران، کشوری که هر ماه با افزایش قیمت مواجه روبه رو هستیم، حساس تر است.

چه روندی برای تعدیل بودجه در کشورها به کار می‌روند؟

برای تعدیل بودجه در کشورها، روند های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال:

تنظیم بودجه اضافی: در برخی مواقع، حتی پس از تعدیل بودجه، همچنان نیاز به تنظیم بودجه اضافی برای پوشش هزینه‌های غیرمنتظره و ناشی از موقعیت‌های فوری وجود دارد.

برش در بودجه: برای تعدیل بودجه و تطبیق آن با وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور، ممکن است نیاز به برش در بودجه و کاهش هزینه‌های برخی بخش‌ها باشد.

افزایش درآمدها: برای پوشش هزینه‌های اضافی و تعدیل بودجه، ممکن است نیاز به افزایش درآمدها باشد. این می‌تواند از طریق افزایش مالیات‌ها، افزایش درآمدهای نفتی یا افزایش سایر منابع درآمدی انجام شود.

اصلاح در بخش‌های مختلف: برای تعدیل بودجه، ممکن است نیاز به اصلاح در بخش‌های مختلف مانند بخش‌های اجتماعی، بهداشتی، آموزشی، حمل و نقل و… باشد.

تنظیم مجدد برنامه‌های توسعه: تعدیل بودجه ممکن است نیاز به تنظیم مجدد برنامه‌های توسعه باشد تا برنامه‌ها به وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور واقعی تطبیق پیدا کنند.

این ابزارها به طور جداگانه یا به صورت ترکیبی برای تعدیل بودجه در کشورها استفاده می‌شوند. همچنین، عواملی مانند سیاست‌های پولی، ارزی و مالیاتی نیز می‌توانند بر تعدیل بودجه تأثیرگذار باشند.

فایل های شاخص تعدیل

شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه اول و دوم 1401  

شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه اول و دوم 1402 

شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1400

شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1401

اگر محاسبات تعدیل موقت و قطعی انجام نشود، چه میشود؟

اگر تعدیل محاسبه نشود، خسارت بر روی دوش پیمانکار میفتد. از طرفی کارفرما با در دست داشتن صورت وضعیت و محاسبات تعدیل میتواند خیلی هوشمندانه تصمیم بگیرد.  به طور کلی  هدف از تعدیل جبران خسارت های وارده بر پیمانکار به علت  نوسان قیمت ها و تورم های ناشی از گذشت زمان است.

محاسبه تعدیل بودجه ضروری است زیرا این عمل به دلیل تغییرات اقتصادی و اجتماعی در طول سال مالی، به منظور تطبیق بودجه با وضعیت فعلی کشور و تحقق اهداف برنامه‌ریزی انجام می‌شود. اجرای تعدیل بودجه، برای کنترل هزینه‌ها، حفظ تعادل بین درآمدها و هزینه‌ها، تحقق اهداف برنامه‌ریزی و ایجاد اعتماد عمومی در برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی ضروری است.

همچنین، عدم تعدیل بودجه ممکن است منجر به ایجاد مشکلات مالی، ناکارآمدی در اجرای برنامه‌های توسعه، کاهش اعتماد عمومی و افزایش بدهی دولتی شود. به عبارت دیگر، تعدیل بودجه به منظور جلوگیری از بروز مشکلات مالی، تضمین تحقق اهداف برنامه‌ریزی و ایجاد اعتماد عمومی در برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی ضروری است.

با محاسبه تعدیل بودجه، دولت می‌تواند نقاط ضعف و نقاط قوت بودجه خود را شناسایی کند و با تنظیم خط‌مشی‌های مناسب، از نقاط ضعف جلوگیری کند و بهره‌وری بیشتری از منابع خود داشته باشد. از این رو، محاسبه تعدیل بودجه از اهمیت بسزایی برخوردار است و بهترین راه برای تضمین تعادل در بودجه، کنترل هزینه‌ها و تحقق اهداف برنامه‌ریزی است.

تهیه پکیج محاسبات تعدیل به چه کسانی پیشنهاد میشود؟

بدون شک، هر پیمانکاری با تعدیل آشنایی دارد، اگر هم ندارد، قطعا یک جای کار میلنگد. اگر شما در هر حوزه مهندسی اجرایی و پیمانکاری فعالیت دارید و یا تازه کار هستید و یا میخواهید از سفر شروع به کار کنید و با مهارت حداکثری و هوشیاری بالا مراحل پروژه را انجام دهید، ناگزیر به یادگیری جامع نحوه محاسبات تعدیل خواهید شد. شما طی دوره آفلاینی که میگذرانید، بر مبحث تعدیل پروژه اشراف کامل خواهید داشت  و به تبع از ایجاد خسارت و خوابیدن پروژه و نارضایتی کارفرما جلوگیری خواهید کرد.

از تعریف داده های تعدیل از جمله شاخص، دوره کارکرد، تعدیل منفی، تعدیل ارزی، شاخص تعدیل کارکرد در دوره تاخیر مجاز و غیر مجاز، انواع قیمت ها در پیمان گرفته تا محاسبات عملی و پروژه محور تعدیل طبق بخشنامه و قوانین، در این دوره آموزش داده خواهد شد.

مشاهده ویدئو‌های بیشتر:

ویدئو نمونه شماره یک: