تعاریف قرارداد پیمانکاری ( اصطلاحات پیمانکاری + تعاریف برآورد +)
در این پست جامع، سِودا به سراغ بررسی اصطلاحات پیمانمکاری و تعاریف کاربردی در پروژه های پیمانکاری رفته است. اگر قصد شرکت در مناقصه پیمانکاری دارید،اگر شما کارفرما یا پیمانکار پروژه هستید، اگر میخواهید به طور کامل، با تعاریف قراردادی آشنا شوید، حتما حتما ادامه مطلب را بخوانید. این پست تقریبا ربع ساعت از وقت شما را میگیرد، اما مو به مو به تمامی اصطلاحات پروژه، تعاریف قراردادها، حتی نحوه تنظیم قرارداد، نحوه برآورد و آیتم های متره و تعیین هزینه ها و صورت وضعیت پروژه و… پرداخته است. 🙂
اصول کار حرفه ای برای شروع پروژه= عقد قرارداد اصولی
امروزه اصول حرفه‌ای کار ساخت ساز اینگونه است که بدلیل شرایط اقتصادی، شرایط بازار کار، طبقه‌بندی مراحل کار، هدف گزاری مناسب، ضرر کمتر، بهینه سازی استفاده از منابع، کاهش هدر رفت اقتصادی و انجام کار، به صورت کاملا درست و بر نامه‌ریزی شده و اتمام کار در موعد مقرر و با استفاده از نقشه‌ها و طرح‌های اولیه پروژه و مشخصات اجناس مورد نیاز، لازم است قبل از آغاز، مالک و یا انجام دهنده کار، برآوردی از هزینه و زمان مورد نیاز برای انجام کار بدست آورد. برای بدست آوردن این برآورد، جزئیات اجرایی و تمام ردیف‌های کاری و اجناس مورد نیاز را از افراد مرجع و واجد شرایط و دارای صلاحیت استعلام می‌نمایند.
چرا پیمانکاران باید با تمامی اصطلاحات قراردادی آشنا باشند؟
پیماکاران و مجریان کار نیز برای گرفتن کار و ارائه مدارکی که کارفرما را متقاعد کند، نیاز به مطالعه طرح‌ها و نقشه‌ها، شرایط و جزئیات اجرایی پروژه دارند و با استفاده از آنها باید به محاسبه تمام اجناس و اقلام مورد نیاز کار و استعلام قیمتهای روز هریک، با توجه به تورم و شرایط و اتفاقات پیش بینی نشده اقدام نموده و پس از برآورد قیمت پیشنهادی برای مناقصه خود را ارائه دهد.
سپس کارفرما نیز پروژه را به یکی از پیمانکاران واگذار کرده و برای انجام کار با ایشان قرارداد تنظیم میکند. در صورت واگذاری کار پیمانکار وظیفه دارد پروژه را بر طبق قیمت و شرایطی که در پیشنهاد اولیه خود ارائه کرده و در قرارداد ذکر شده است انجام داده و در زمان تعیین شده به پایان برساند و برای کارهای انجام شده و هزینه های صورت گرفته نیز صورتحساب معتبر تهیه کرده و به کارفرما ارائه دهد و دستمزد انجام کار را دریافت نماید.
در پروژه‌ها و کارهایی که یک طرف قرارداد دولت میباشد، برآورد قیمت پروژه و محاسبه انجام کارها و ارائه صورتحساب توسط پیمانکار و دریافت حق‌الزحمه، روند و قوانین مخصوص خود را دارد که در ادامه اصطلاحات و تعاریف مربوط به آن توضیح داده میشود و تعاریف کاربردی‌تر آن نیز در بخش‌های بعدی با جزییات شرح داده شده است.
آیتم و تعاریف در قرارداد و اصطلاحات برآورد هزینه و صورت وضعیت
تعریف پروژه، کارفرما، مهندسین مشاور، پیمانکار
پروژه: به مجموعه کارها و عملیات مخلتف عمرانی و ساخت و ساز برای طراحی و یا ساخت یک قسمت کار یا تمام آن که به شکل یک واحد مستقل صورت میگیرد و طی یک یا چند قرارداد انجام میشود.
کارفرما: عامل یا عواملی که از سوی اجرا کننده پروژه به منظور نظارت بر اجرای کامل پروژه با انجام دهنده کار یا همان پیمانکاران و مشاوران طرف میباشد و قرار امضا میکند.
مهندسین مشاور: مجموعهای حقیقی یا حقوقی که در غالب یک ارگان دولتی، تعاونی، خصوصی یا خارجی از متخصصانی هستند که کارهای تحقیقاتی، مطالعاتی، طراحی و نظارت بر اجرای صحیح یک پروژه عمرانی را از سوی واحد اجرائی برعهده داشته و نماینده آنها که در محل اجرای پروژه مستقر میباشد و طبق اختیاراتی که دارد در اسناد و مدارک به پیمانکار معرفی میشود، مهندس ناظر نام دارد.
پیمانکار: مجموعهای حقیقی یا حقوقی که انجام کار تهیه ، حمل، نصب و اجرای یک پروژه عمرانی را برعهده دارد و در واقع مسئولیت کامل انجام تمام پروژه را برعهده دارد و قسمتهای مختلف پروژه را بر اساس ردیف های کاری و تخصصی های مختلف به پیمانکاران جزء خود سپرده و مسئول انجام پروژه است.
مطلب مرتبط: امور قراردادی و پیمان ها در عمران (امور قراردادی عمرانی)
تعریف کار و فعالیت
کار: موضوع اصلی یک قرار داد که به منظور انجام کامل و یا قسمتی از یک عملیات عمرانی میباشد. در واقع به مجموعه عملیات و اقداماتی که برای شروع و تکمیل موضوع شرح داده شده در قرارداد گفته میشود که حاوی کارهای دائمی که پس از اتمام کار نیز باقی خواهندماند و جزئی از موضوع قرارداد به پیمانکار تحویل داده میشوند و کارهای موقت که برای انجام دادن موضوع قرارداد مورد نیاز است میباشد.
فعالیت: به قسمتی از پروژه گفته میشود که انجام آن نیازمند انرژی، زمان ، منابع، ابزار، نیروی انسانی، نظارت و ….. میباشد و از یک نقطه مشخص شروع و در یک نقطه مشخص پایان می‌پذیرد.مانند نقشه کشی سازه آهنی
برنامه زمانی اجرای کار
الف. برنامه زمانی کلی: برنامه‌ای است که زمان مورد نیاز برای انجام تمام مراحل کارهایی که موضوع قرار داد هستند بر طبق ماه به صورت اصولی طبقه بندی شده و در مدارک قرارداد آمده شده است.
ب. برنامه زمانی تفضیلی: برنامه‌ای است که زمان بندی کارهای مختلف پروژه که در قرارداد آمده است به صورت تفضیلی و در یک چارچوب کلی طبقه بندی شده است.
تعریف کارگاه
کارگاه: مکان یا مکانهایی که انجام تمام قسمتهای موضوع قرارداد در آنها صورت میگیرد و تمام پروژه با اجازه کارفرما در آن مکان‌ها انجام میشود. کارگاه‌ها و تولیدی‌های خارج از مکانهایی که از کارفرما تحویل گرفته شده باشد که بخشی از عملیات ساخت و یا تجهیز قطعات مورد استفاده در پروژه در آنها انجام میشود بخشی از کارگاه محسوب نمیشوند.
تعریف گزارش های روزانه، هفتگی و ماهانه
گزارش روزانه : به شرحی از میزان پیشرفت و مقدار کارهای انجام شده پروژه در طول یک روز کاری که در قالب‌های مخصوص تهیه میشود گزارش روزانه میگویند.
گزارش هفتگی: گزارشی که در هر هفته از روی گزارشات روزانه تهیه میشود.
گزارش ماهانه: گزارشی که در پایان هر ماه از میزان پیشرفت و کارهای انجام شده در آن ماه گرفته میشود.
تعریف ساختار شکست کار
ساختار شکست کار: برای انجام صحیح تر کارها و راحتی اعطای مسئولیت‌ها، دقت بالاتر و بازده کاری و زمانی بیشتر، کنترل و محاسبه بهتر پیشرفت کار و نظارت دقیقتر بر پروژه تمام فعالیت‌ها و کارهای عمده که برای تکمیل پروژه باید انجام شوند بر مبنای دوره زمانی پروژه، نمودار سازمانی پروژه، مکان اجرای پروژه، حاصل و قسمتهای پروژه به قسمتهای جزئی‌تر تقسیم میشوند که به آن شکست ساختار کار میگویند. در واقع چارچوب پروژه به سه قسمت عملیاتی،کنترلی و مسئولیتی تقسیم میشود.
تعریف پیشرفت فیزیکی و ریالی در صورت وضعیت
پیشرفت فیزیکی: در واقع همان پیشرفت در انجام کار است که از اندازه فعالیتهای انجام شده نسبت به کل فعالیتهای پروژه حاصل میشود و به صورت درصدی بیان میشود.
پیشرفت ریالی: مقدار پولی که هزینه شده است نسبت به میزان هزینه کل پروژه که به صورت درصد بیان میشود.
تعریف تجهیز کارگاه، برچیدن کارگاه، مصالح، انواع تجهیزات
تجهیز کارگاه: فراهم و محیا کردن تمام اجناس، اقلام و عملیات مورد نیاز به صورت موقت برای انجام فعالیتهای موضوع قرارداد از ابتدا تا پایان پروژه بر طبق اسناد و مدارک قرارداد تجهیز کارگاه میگویند.
برچیدن کارگاه: جمع آوری مصالح ،ماشن‌آلات،ابزارها،تاسیسات و بناهای موقت و خارج کردن تمام ضایعات و مواد زائد و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه و تمیز کردن و مسطح کردن مکان پروژه برچیدن کارگاه میگویند.
مصالح: تمام مواد و یا اجناسی که در ساخت پروژه موضوع قرارداد استفاده و یا نصب شده است مصالح میگویند.
تجهیزات: دستگاه‌ها و ماشین آلاتی که در ساخت پروژه موضوع قرارداد در کار نصب شده و باقی میماند.
تجهیزات کارخانه‌ای: تمام ماشین‌آلات و ابزار و وسایل نقلیه‌ای که در ساخت یا تولید یک محصول استفاده میشوند و بعنوان تمام و یا قسمتی از کارهای دائمی محسوب میشوند.
تعریف انواع مصالح و تجهیزات پای کار
مصالح و تجهیزات پای کار: تمام اجناس، مصالح و تجهیزات مورد نیاز برای ساخت پروژه که پیمانکار طبق مواردی که در اسناد و مدارک قرارداد به آن اشاره شده است، تهیه کرده و آنها را در محل کارگاه در قسمت انبار کارگاه، نگهداری و محافظت میکند تا بتدریج و بر طبق نیاز مصرف شوند. مصالح و تجهیزاتی که در محل مصرف و نصب نیز وجود دارند نیز جزو آن محسوب میشوند. قطعات و تجهیزاتی که خارج از کارگاه و در تولیدی ها و کارخانجات دیگر زیر نظر مهندس مشاور و با موافقت کارفرما ساخته شده‌اند نیز قسمتی از مصالح و تجهیزات پای کار هستند.
ماشین‌آلات و ابزارآلات: تمام دستگاه‌ها و ابزارآلاتی که برای اجرای پروژه موضوع قرارداد به صورت موقت از آنها استفاده میشود.
تاسیسات و ساختمانهای موقت: تمام بناها،تاسیسات و ساختمان هایی که در محل اجرای پروژه موضوع قرارداد به صورت موقت احداث گردیده و بخشی از کارهای تامین و تجهیز کارگاه محسوب میشود.
تعریف برآورد هزینه اجرای کار
برآورد هزینه اجرای کار: مبلغی است که بعنوان هزینه برای انجام پروژه موضوع قرارداد توسط کارفرما محاسبه شده و اعلام میشود. در پستی دیگر در مورد متره و برآورد توضیحات مفصلی داده شده است.
متره: محاسبه و اندازه گیری مقادیر اجناس و مصالح به کار رفته و یا مورد نیاز برای انجام یک پروژه را متره میگویند
برآورد: پیش بینی هزینه ریالی پروژه بر اساس قیمت گذاری روی مقادیر اجناس و مصالح بدست آمده در متره را برآورد می‌نامند.
تعریف فهرست بها
فهرست بها: یکی از مهم ترین تعاریف قراردادی و اصطلاحات پیمانکاری، فهرست بها است. فهرست بها یعنی، مجموعه یا لیستی است از هزینه تمام کارها و فعالیتهای ساختمانی و عمرانی با جزئیات همراه با قیمت تمام مصالح ،تجهیزات، ماشین‌آلات، ابزار و نیروی انسانی که سالیانه توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارائه میگردد و مرجع مناسبی برای محاسبه کارها و اجناس مورد نیاز کار و برآورد قیمت آنها جهت استفاده در قرارداد است.
فهرست بها جدید در سال ۱۴۰۲ مرتبط با موضوع تعاریف پیمانکاری
مبلغ پیمان: مبلغ مورد توافق طرفین و درج شده در پیمان با احتساب تغییرات کار و قیمت جدید است.
مبلغ نهایی پیمان: مبلغ پیمان به علاوه مبلغ حاصل از تغییرات احتمالی که در مدارک قرارداد آمده است
پرداخت موقت: مبلغی که بر اساس برآورد موقت پرداخت میشود
پیش پرداخت: مبلغی است که در برابر ضمانت معتبر به پیمانکار یا مشاور او به منظور تقویت مالی از سوی کارفرما پرداخت میشود.
ضریب پیمان: از تقسیم مبلغ اولیه پیمان به مبلغ محاسبه اجرای پروژه بدست می‌آید.
نرخ پیمان: قیمت هر یک از اجناس یا اقلام کار است که در فهرست بهای درج شده در پیمان با احتساب ضریبهای پیش بینی شده در فهرست بها آمده است. در پیمانهایی که شامل کاهش آحادبها هستند نرخ پیمان پس از اعمال کاهش آحادبها محاسبه میشود.
متوسط کارکرد فرضی ماهانه: از تقسیم مبلغ اولیه پیمان به مدت اولیه پیمان بدست می‌آید.
مدت پیمان با مدت اجرای کار: مدت اولیه ای است که در قرارداد با احتساب تغییرات احتمالی درج شده است و مدت درج شده در پیمان همان مدت اولیه پیمان نامیده میشود.
قیمت پایه: قیمتی است که با توجه به مقادیر اجناس و اقلام پروژه قیمتهای آمده در فهرست بها بدون در نظر گرفتن ضرایب قیمت بدست می‌آید.
متمم پیمان: پیمان جداگانه‌ای است که برای تکمیل پیمان قبلی و یا برای ادامه کار صورت میگیرد.
قیمت مبنا: از ضرب قیمت پایه در ضرایب قیمت بدست می‌آید.
دوره های ویدیویی جهت امور قرارداد عمرانی
نحوه تنظیم اسناد مناقصه پیمانکاری
دوره جامع تحلیل و بررسی فهرست بها ابنیه
مجموعه ویدئوهای آموزش فهرست بها تاسیسات برقی 1401
مجموعه ویدئوهای آموزش فهرست بها تاسیسات مکانیکی ۱۴۰۱
مجموعه ویدئوهای آموزش آنالیز بها و پیشنهاد قیمت جهت شرکت در مناقصات
آموزش نرم افزار اکسل برای ارائه قیمت
تعریف ضرایب و شاخص ها
ضرایب موافقتنامه: مقدار تخفیف یا اضافه‌ای که بر طبق قیمت پیشنهادی پیمانکار بر قیمت مبنا، وارد میگردد و از محاسبه ضریب قرارداد ضرب در قیمت مبنای مبلغ موافقتنامه بدست می‌آید.
شاخص مبنای پیمان: در مناقصه، به یک دوره سه ماه میگویند که نباید آخرین دوره سه ماه مناقصه باشد. چه حالت عادی و چه در ترک مناقصه
شاخص دوره انجام کار: نشانگر دوره است که عملیات اجرای پروژه در آن صورت میگیرد.
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1401
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه اول و دوم 1402
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1400
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1399
فایل بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه-رایگان-جدیترین
تعریف صورت وضعیت پروژه
صورت وضعیت: از مهم ترین تعاریف قراردادی و اصطلاحات پیمانکاری، صورت وضعیت است. صورت وضعیت مدرک و یا سندی است که میزان کار انجام شده و هزینه پرداخت شده آن کار را در یک بازه زمانی نشان میدهد و که معمولا پیمانکار به صورت دوره های یک ماهه آن را تهیه کرده و در غالب فرمهای مخصوص به کارفرما میدهد تا پس از کسر وجوه قانونی کارفرما مبلغ آن را به پیمانکار پرداخت کند.
حق‌الزحمه: مبلغی طبق قرارداد به مجری کار برای ارائه خدمات و انجام کار پرداخت میشود
دستورالعمل: به مجموعهای از قوانبن و راه کارها مشخص شده که روش انجام کار را برای رسیدن به هدف مورد نظر مشخص میکند میگویند
بخشنامه: به دستورالعمل‌ها و راه کارهایی میگویند که توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای مشخص کردن مفاد قرارداد و تنظیم مقدارهای موجود در آن بین کارفرما و پیمانکار صادر میشود.
تعریف محاسبه تعدیل
تعدیل: بدلیل تاثیر گذاری تحولات و تورم‌ها در قیمت ها تغییراتی در ارقام موجود در فهرستهای بها، صورت میگیرد؛ به همین دلیل سازمان مدیریت و برنامه ریزی هر سه ماه این تغییرات صورت گرفته را در قیمتها اعمال کرده و اعلان میکند که به آن شاخص تعدیل میگویند و محاسبه آن به شکل زیر است:
۹۵٪ × (۱ – × شاخص مبنای پیمان/شاخص دوره انجام کار)
نکته: تعدیل نرخ پیمان بر اساس شرایط پیش بینی شده در شرایط خصوصی است.
مابه‌التفاوت مصالح: پیشنهاد پیمانکار در زمان مناقصه بر اساس قیمت روز و بر طبق لیست بها ارائه توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی میباشد و بدلیل تغییر قیمتها در دوره های زمانی انجام کار پروژه برای اقلام مورد استفاده در پروژه رستورالعمل‌هایی وجود دارد که اختلاف قیمت بوجود آمده را به پیماکاران بر اساس آنها پرداخت میکنند.
نکته: بدلیل افزایش تصاعدی نرخ ارز و تاثیر زیاد آن در قیمتها در چند وقت اخبر دستورالعمل‌های زیادی برای جلوگیری از ضرر پیمانکاران صادر شده است.
تعریف موافقت نامه و شرایط عمومی پیمان و خصوصی
موافقت نامه: قرارداری که بین پیمانکار یا مشاور و کارفرما منعقد میشود
شرایط عمومی پیمان : شرایطی است که روابط و تعهدات و اختیارات دو طرف قرارداد را نسبت به یکدیگر مشخص میکند
شرایط خصوصی: قواعد و شرایط خاصی که با توجه به وضعیت موجود برای تکمیل شرایط عمومی با توافق دوطرف در قرارداد تنظیم میشود اما این شرایط هیچگاه نباید شرایط عمومی را نقض کند.
مطلب مرتبط: آموزش تفسیر حقوقی نشریه 4311
مطلب مرتبط: دانلود نشریه 4311
تعریف دستور کار و صورت جلسه
دستور کار: دستوراتی که برای کاهش هزینه‌ها، ایجاد تغییرات، اصلاح نقشه‌ها و یا تطبیق اجرای کار با حالت استاندارد به پیمانکار ابلاغ میشود و گاهی این دستورات برخلاف جهت مشخصات و دستوراتی است که در طرح‌ها و نقشه ها وجود دارد.
صورت جلسه(صورت مجلس): سندی است که حاوی یکسری تصمیمات و توافقات صورت گرفته بین طرفین در یک مورد خاص درباره نحوه انجام کار و کیفیت کار در پروژه میباشد و به امضای سرپرست کارگاه،مشاور و یا کارفرما باید رسیده باشد.
تعریف آیتم های پوشیده
آیتم پوشیده: تمام کارهایی مانند پی کنی و بتن ریزی که بعد از انجام آنها امکان بازدید و بازرسی آنها وجود ندارد که باید صورتجلسه شود.
اقلام فاکتوری: تمام اجناس و مواردی که در فاکتورهای فروش آمده است و کارفرما مبالغ آن را بعلاوه هزینه حمل و نقل و با اعمال ضریب بالاسری پرداخت میکند.
تعریف نقشه های پیمانکاری
نقشه‌های اجرایی: نقشه هایی که حاوی اطلاعات و جژئیات جدول بندی شده از اندازه،مکان، میزان ، حجم و قطعات مورد نیاز برای ساخت یک سازه یا نصب یک شیئی در محل مورد نظر است و از روی آنها میتوان سازه یا شیئی را ساخت
نقشه‌های کارگاهی: نقشه هایی که حاوی اطلاعات مربوط به ساخت قطعات و تجهیزات و قسمتهایی از کار است که بر طبق نقشه های اجرائی در حین کار توسط پیمانکار تهیه میشود و اطلاعات مشخصات فنی و دستورالعمل های ساخت نیز در آن وجود دارد.
نقشه‌های چون ساخت: نقشه‌های مربوط به فعالیت‌ها و کارهایی که انجام گرفته است که نحوه ساخت و انجام کارها با جزییات در آن وجود دارد.
تعریف انواع تحویل
تحویل و تحول: فرایندی که کار پس از اتمام بر طبق آن به کارفرما تحویل داده میشود
تحویل موقت: فرایندی که در آن پیمانکار پس از انجام پروژه با حضور هیات تحویل موقت از محل انجام پروژه و کارهای انجام شده بازدید کرده و تمام کارهای انجام شده را مورد بررسی قرار میدهند و در صورتیکه هیچ عیب و یا مشکلی در پروژه مشاهده نشود، پروژه برای بهره برداری طی یک صورت جلسه تحویل کارفرما میگردد.
تحویل قطعی: فرایندی که پس از پایان مدت زمان ضمانت شده برای تحویل پروژه در پیمان ضمن بازدید هیات تحویل از محل و کارهای انجام شده پروژه و در صورت عدم مشاهده عیب یا مشکلی در کار پیمانکار پروژه به صورت قطعی طی صورت جلسه ای تحویل کارفرما میشود.
نقص: عدم تطبیق هر یک کارها و یا اقلام یا درخواستهای مورد توافق موجود در پیمان نقص محسوب میشود. و اگر هر یک از کارها و توافقات موجود در پیمان انجام نشود، عیب محسوب میشود.
رفع نقص: شناسایی و برطرف کردن هر نوع عیب و یا نقص در پروژه
دوره تضمین: بین کارفرما و پیمانکار به صورت توافقی یک دوره زمانی پس از تحویل موقت و یا رفع نقص پروژه مشخص میشود که در این زمان تمام هزینه‌های بوجود آمده برای تعمییرات و جبران خسارات بر عهده پیمانکار میباشد.
تعریف اصطلاح طرح عمرانی
طرح عمرانی: به مجموعه عملیات و کارهایی که برای انجام فعالیتهای یک بخش اقتصادی بر طبق تحقیقات انجام گرفته،مطالعات فنی، اقتصادی و اجتماعی در یک مکان مشخص و در یک دوره زمانی مشخص شده و با اعتبار مالی تعیین شده به شکل یک عملیات عمرانی با هزینه و بودجه دولتی انجام میشود.
تعریف اصطلاح شورای عالی فنی
شورای عالی فنی: بر اساس تبصره ۸۰ قانون بودجه سال ۱۳۵۶ کشور که در سال ۱۳۵۸ به تصویب شورای انقلاب رسیده است شورای عالی فنی از سه نفر تشکیل شده که توسط رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مشخص میشوند و باید به تصویب هیات وزیران برسد و دولت باید مصوبات شورای عالی فنی را به اجرا برساند.
وظایف شورای عالی فنی: بررسی و مشخص کردن قیمتهای پایه و دستورالعمل های مربوط به آن، بررسی و مشخص کردن قیمت کارهای خاص که جزو قیمتهای پایه نمیباشند، تجدید نظر نرخ پیمان‌ها در صورت نیاز و وجود دلایل کافی، به سرط آنکه در قرارداد در مورد تغییرات قیمت بوجود آمده در آینده بحث نشده باشد، بررسی و تصمیم گیری برای روشن کردن مسائلی که برای طرفین قرارداد بوجود آمده و در قراردادها در مورد حل آنها راه حلی مشخص نشده باشد.
مطلب مرتبط: دستورالعمل شرکت در مناقصه
تعریف اصطلاح مناقصه
مناقصه: فرایندی در طی آن بهترین پیمانکار یا اجرا کننده پروژه بر اساس بهترین کیفیت و قیمت ارائه شده انتخاب میشود.
ضریب بالاسری: ضریبی است که برای اعمال بخشی از هزینه‌های پروژه شامل هزینه‌های جاری و سود سرمایه پیمانکار یا مشاور میباشد و به شکل درصدی از هزینه های واقعی برآورد میشود. این ضریب معمولا توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی مشخص میشود و برای تمام اقلام کار مشترک میباشد و جداگانه محاسبه نمیشود
ضرایب قیمت: ضرایبی است برای تامین هزینه های بالاسری و ایجاد تناسب بین قیمت پایه موجود در فهرست بها میگیرد و باعث جبران اختلاف بوجود آمده در قیمت اولیه بدلیل تورم و شرایط اجرای پروژه میشود و با اعمال این ضرایب در قیمتهای پایه موجود در فهرست بها قیمت مبنا محاسبه میشود.
ضریب طبقات: قیمت های موجود در فهرست بها برای انجام کارها در طبقه همکف و زیر همکف میباشد و هزینه های اضافی کار در طبقات بالاتر و پایینتر مانند هزینه‌های حمل مصالح به طبقات و سختی اجرای کار در آنها محسوب نشده است. به همین دلیل ضریب طبقات مشخص شده است که با اعمال این ضریب هزینه‌های اضافی بوجود آمده جبران میشود.
ضریب ارتفاع: برای کار در ارتفاع بالاتر از 3.5 متر بدلیل سختی انجام کار و حمل مصالح و برپایی داربست و هزینه های اضافی بوجود آمده از ضریب ارتفاع استفاده میشود که نحوه محاسبه و جزییات آن در پیوست ۳ فهرستهای بهای ابنیه تا سال ۱۳۸۸ وجود دارد و بعد از آن سال حذف گردیده است.
ضریب مناطق: قیمتهای فهرست بها بر اساس کار در مرکز کشور مشخص شده است. بنابراین سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با در نظر گرفتن شرایط کار در مناطق جغرافیایی مختلف کشور و متناسب با سختی بوجود آمده در انجام کار ضریب مناطق را در نظر گرفته که در هزینه کل اعمال میشود. این ضریب در فهرست سال ۱۳۸۸ حذف گردیده و در سال ۱۳۹۴ مجددا اضافه شده است.
ضریب پیشنهادی پیمانکار(ضریب پیمانکار): از تقسیم مبلغی که پیمانکار در مناقصه پیشنهاد میدهد بر مبلغ برآورد اولیه انجام کار ضریب پیمانکار بدست می‌آید که در تمام صورت وضعیتها اعمال میشود و اگر کمتر از یک باشد پیمانکار تخفیف داده است و اگر بیشتر از یک باشد پیمانکار قیمت را افزایش داده است.
نکته: تمام ضرایبی که در بالا آورده شده است فقط در صورتی قابل پرداخت هستند که در محاسبه هزینه اجرای پروژه در پیمان درج شده باشند.
فسخ پیمان: پایان دادن به قرارداد بدلیل انجام نامناسب کار بوسیله پیمانکار
خاتمه پیمان: پایان دادن پیمان به واسطه محق بودن پیمانکار و کارفرما و بر اساس دلایلی که در پیمان پیش بینی شده و به درخواست پیمانکار و یا کارفرما زودتر از موعد مقرر صورت میگیرد.
تعلیق: متوقف کردن کار پروژه بوسیله کارفرما به برای یک مدت محدود و دلایلی مانند پیشرفت متضاد پروژه.
تاخیر: دیر کرد انجام تمام و یا بخشی از یک کار یا فعالیت نسبت به زمان تعیین شده در برنامه.
علی‌الحساب: پرداخت بخشی از مبلغ مورد توافق که کارفرما متعهد به پرداخت آن شده است مانند پرداختهای صورت وضعیت موقت.
مطلب مرتبط: قانون برگزاری مناقصات با آخرین اصلاحات
اهداف متره،برآورد صورت وضعیت نویسی
متره و محاسبه همیشه به دودلیل صورت میگیرد:
1. قبل از اجرای پروژه
محاسبه و اندازه گیری مقدار مصالح، اجناس، نیروی انسانی، ماشین‌آلات، ابزار و …. براساس میزان و تعداد برای هر ردیف کاری که برای اجرای پروژه مورد نیاز است و بدست آوردن قیمت کل آنها با قیمت گذاری تمام موارد ذکر شده که قبل از اجرای کار و برای پیش‌بینی هزینه انجام پروژه صورت میگیرد.
2. حین اجرای کار
محاسبه و اندازه گیری مقدار مصالح، اجناس، نیروی انسانی ،ماشین‌آلات،ابزار و … مصرف شده برای انجام کار و قیمت گذاری هر آنها برای هر ردیف کاری و بدست آوردن مبلغ کل پروژه بر اساس قیمتهای فهرست بهایی که قرداد بر اساس آن منعقد گشته و یا هر گونه توافق مالی که در حین انجام کار به شکل صورت وضعیت بین پیمانکار و کارفرما صورت میگیرد.
به عبارت دیگر عموما پیمانکار در حین انجام پروژه به صورت ماهانه تمام کارهای انجام شده را تا آن تاریخ را بر اساس طرح‌ها و نقشه های اجرایی و دستورالعمل ها و صورت جلسه‌ها متره کرده و پس از مشخص کردن مقادیر مصالح و تجهیزات موجود در پای کار هزینه صورت گرفته را بر اساس فهرست بهای مرتبط با قرارداد محاسبه کرده و به کارفرما تحویل میدهد تا پس از بررسی در صورت موافقت وجه صورت وضعیت را دریافت نماید.
تهیه دوره آموزشی در مورد امور تعاریف قراردادی
شما در این پست به طور کامل با تعریف پیمانکاری، اصطلاحات صورت وضعیت، اصطلاحات متره و برآورد و تعاریف قراردادی آشنا شدید. پیشنهاد میکنیم که برای اینکه با قدرت وارد مناقصات شوید و پروژه های زیادی را بگیرید دوره های آموزشی سودا را تهیه کنید.
اصول طراحی و محاسبات بانک خازنی (بررسی و تحلیل جامع پیوست ۵ مبحث ۱۳)
