نحوه برآورد پروژه های عمرانی
یکی از بزرگترین دغدغه های مهندسین عمران، نحوه برآورد پروژه های عمرانی است. قطعا مهندسی که در روش های برآورد هزینه در بودجه پروژه های عمرانی توانایی نداشته باشد، قطعا نمیتواند به درستی پروژه را مدیریت کند، یا پیشنهاد قیمت بدهد، و یا بها پروژه را آنالیز و تحلیل کند که در این صورت به بن بست میخورد. با این حساب میتوان گفت که توانایی در برآورد هزینه پروژه های عمرانی برای مهندسین عمران از نان شب هم واجب تر است.
فرض کنید مدیرعامل یک مجموعه از شما بخواهد هزینه اجرای تاسیسات برقی و مکانیکی یک برج را که تمامی نقشه های آن آماده است را بدست آوردید و مبلغ نهایی را به او اعلام کنید. شما در پاسخ به درخواست مدیرعامل مجموعه و شرکت چه اقداماتی را انجام خواهید داد؟
آیا به‌صورت سرانگشتی و حدودی مبلغی را به او اعلام می‌کنید یا اینکه با بررسی دقیق نقشه ها، محل اجرای پروژه و تاثیر ده ها عامل دیگر بر قیمت نهایی پروژه نسبت به اعلام مبلغ اقدام خواهید نمود؟
مسلما به هنگام برآورد قیمت پروژه های عمرانی، تسلط به امور نقشه خوانی، آگاه بودن به قیمت روز مصالح، جزئیات اجرایی و قیمت ماشین آلات و نیروی انسانی باعث خواهد شد برآورد قیمتی به مراتب دقیق تر و مناسب تر از حالت اول که یک محاسبه سرانگشتی بود بدست آید.
رایج ترین سوالات برای برآورد هزینه پروژه های عمرانی
حال سوال اساسی که در مورد متره، برآورد، آنالیز بها و پیشنهاد قیمت وجود دارد این موضوع می‌باشد که برآورد قیمت چیست؟ متره چیست؟ متره و برآورد، وظیفه چه شخصی می‌باشد؟ آیا هر شخصی می‌تواند کار متره و برآورد را انجام دهد؟اساس و ملزومات متره و برآورد چیست؟چه نرم افزارهایی به متره دقیق و صحیح پروژه کمک می‌کند؟ آیا متره و برآورد فقط مختص کارفرما می‌باشد؟
اگر شما هم جزو افرادی هستید که قصد دارید به جواب تمامی سوالات برسید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
لینک کمکی و مهم: بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
دوره آنالیز بها، پیشنهاد قیمت، متره و برآورد برای پروژه های عمرانی
از دوره های تخصصی و فوق العاده پردرخواست مجموعه سودا، دوره آنالیز بها، پیشنهاد قیمت در پروژه های عمرانی است. مهندسی که میخواهد پروژه های زیادی را تقبل کند و شانسش را در مناقصه بالا ببرد و پروژه ها را با موفقیت به اتمام برساند باید با روش ارائه پیشنهاد قیمت در پروژه های عمرانی به طور دقیق آشنا باشد. قطعا منابع رایگانی برای یادگیری روش های برآورد هزینه در بودجه و نحوه برآورد پروژه های عمرانی و پیشنهاد قیمت وجود ندارد. چرا که این مبحث تخصصی و بسیار حساس است و نیاز است تا مهندسین دوره آن را بگذرانند.
دوره های که مجموعه سودا به شما آموزش میدهد، دوره های آنالیز بها و پیشنهاد قیمت جهت شرکت در مناقصات، دوره های تخصصی متره و برآورد، دوره فهرست بها است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص هر یک از دوره ها و خبره شدن در نحوه برآورد قیمت در پروژه های عمرانی با شماره درج شده تماس بگیرید.
ما برای آموزش برآورد هزینه پروژه های عمرانی، از اکسل به عنوان بهترین نرم افزار برآورد هزینه پروژه استفاده میکنیم و ریز به ریز شما را با نحوه برآورد و متره آشنا میکنیم در واقع دقیق ترین روش برآورد هزینه با کمک نرم افزار و ذهن تحلیل گر، آنالیز گر و آشنایی با قوانین ملی و فهرست بها است.
دوره ای که در کنار یادگیری متره پروژه های عمرانی به شدت پیشنهاد میشود، دوره آموزش اکسل است. اگر اکسل را عمیقا یاد گرفته باشید، به راحتی میتوانید امور متره، فهرست بها و صورت وضعیت پروژه ها را انجام دهید. ناگفته نماند که سوِدا دوره ای جامع برای آموزش اکسل از صفر تا صد برای شما تهیه کرده. برای اینکه در اکسل حرفه ای شوید، ویدیو را دانلود کنید.
اصطلاحات در برآورد هزینه پروژه های عمرانی
متره در امور برآورد هزینه های پروژه‌های عمرانی:
متره یعنی محاسبه و اندازه گیری مقدار مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه. اگر این کار در حین اجرای پروژه انجام شود به محاسبه مقدار مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده متره می‌گویند.
منظور از مترور در امورد براورد هزینه‌های پروژه:
مترور به فردی که وظیفه متره و برآورد دارد، مترور می گویند، مترور برای انجام دادن هر فعالیتی پارامترهای زمان، مقدار و مکان آن را مورد سنجش و اندازه گیری قرار میدهد و آن را برای کمترین هزینه و بیشترین بهره وری برآورد می کند.
تمامی مهندسین عمران باید نسبت با یادگیری مهارت های زیر اقدام کنند در غیر این صورت پروژه هایشان با موفقیت به اتمام نرسیده و ممکن است دچار ضرر و زیان شوند.
- صورت وضعیت نویسی
- محاسبه تعدیل
- آنالیز بها و پیشنهاد قیمت
- بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
- فهرست بها برق
- فهرست بها تاسیسات مکانیکی
فهرست بها جدید در سال ۱۴۰۲
فایل های شاخص تعدیل
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه اول و دوم 1401
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه اول و دوم 1402
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1400
شاخص های تعدیل مربوط به دوره های سه ماهه سوم و چهارم 1401
برآورد در امور پروژه :
بر آورد اگر مقادیری که با توجه به واحدهای مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده است قیمت گذاری کنیم، این عمل برآورد ریالی با برآورد قیمت پروژه نامیده میشود.
هدف اصلی متره و برآورد:
الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی و نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص، تعداد آنها و نیزماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت استفاده از آنها در طول پروژه .
ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام می گیرد ؛
- قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیش بینی بودجه پروژه جهت اجرا
- حین اجرای پروژه، که معمولا در قالب صورت وضعیت تهیه خواهد شد.
خلاصه اینکه اگر محاسبه مقادیر ریالی پروژه قبل از عقد قرارداد و مناقصه باشد، نوعی برآورد بوده و اگر بعد از عقد قرارداد صورت گیرد به نام صورت وضعیت کارکرد شناخته می شود. و به برآوردی که هنگام عقد قرارداد با اسناد پیمان به پیمانکار تحویل داده می شود برآورد منضم به پیمان می گویند.
انواع متره:
متره بسته:
در این روش از متره چهار مرحله اصلی وجود دارد:
1-متره و برآورد مقدار مصالح با توجه به واحدهای مربوطه، به طور مثال واحد محاسبه مقدار آهن کیلوگرم، پریزهای برق عدد و واحد اندازه گیری سیم و کابل متر می‌باشد.
توجه: تمامی مقادیر از داخل نقشه ها و اسناد پیمان بدست خواهد آمد.
2-ضرب نمودن مقادیر بدست آمده در قیمت های واحد پایه ( یعنی قیمت های درج شده در فهرست بها مربوط به آن بخش)
3-جمع نمودن قیمت ردیف ها و محاسبه مبلغ پروژه
4-اعمال ضرایب پیمان به مبلغ پروژه که از مرحله سوم بدست آمده (ضریب بالاسری، طبقات، منطقه، تجهیز و برچیدن کارگاه و….) و در نهایت مبلغ کلی پروژه بدست خواهد آمد.
متره باز یا روش تجزیه بها:
در این روش، مقادیر کلیه مصالح، نیروی انسانی لازم و همچنین ماشین آلات به تفکیک و با توجه به واحدهای مورد نیاز از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد شده و در جداول مربوطه وارد خواهد شد.
دوره هایی که به مهندسین عمران پیشنهاد میشود:
دوره آموزش صورت وضعیت نویسی راهسازی
دوره آموزشی نرم افزار سیویل تری دی
انواع برآورد:
برآورد مقدماتی در پروژه های عمرانی:
در ابتدای تمامی پروژه ها کارفرما جهت پیش بینی بودجه و تعیین مقدار مصالح مورد نیاز، به شکل تقریبی نسبت به برآورد پروژه اقدام مینماید، اینکار توسط عوامل فنی کارفرما و یا مهندسان مشاور صورت می‌گیرد.این نوع از برآورد برآورد مقدماتی و یا اولیه می‌باشد.
برآورد تقریبی در پروژه های عمرانی :
پس از تعریف و بررسی پروژه از زوایای مختلف اجرایی و آماده شدن نقشه ها،اغلب کارفرمایان با هدف مشخص شدن مبلغ نهایی اجرای پروژه و واگذاری پروژه از طریق مناقصه به پیمانکار تا حد امکان مقدار مصالح مورد نیاز پروژه را به طور دقیق متره و برآورد می‌نمایند(اینکار توسط مشاوران حرفه ایی صورت می‌پذیرد). به این نوع از برآورد که به طور حدودی با مقدار واقعی مطابقت دارد برآورد تقریبی می‌گویند.
مطلب مرتبط: دستورالعمل شرکت در مناقصه
مطلب مرتبط: تعاریف قرارداد پیمانکاری
متره و برآورد در قالب صورت وضعیت موقت:
پس از شروع کار و در حین اجرای عملبن طبق مفاد ماده (۳۷) شرایط عمومی پیمان و در آخر هر ماهه پیمانکار، وضعیت کارهای انجا شده از شروع کار تا آن تاریخ را که طبق نقشه های اجرایی، دستور کارها و صورت مجلس هاست اندازه گیری نموده و مقدار مصالح و تجهیزات پای کار را تعیین می کند. سپس بر اساس فهرست بهای منضم به پیمان، مبلغ صورت وضعیت را محاسبه کرده و آن را در آخر آن ماه تسليم مهندس ناظر مینماید. از آنجا که صورت وضعیت موقت شامل برآورد کارهای اجرا شده تا آن تاریخ به علاوه مصالح پای کار می باشد، مقادیر درح صورت وضعیت موقت و پرداختهایی که بابت آنها به عمل می آید جنبه موقت و علی الحساب دارد و هر نوع اشتباه اندازه گیری و محاسباتی و جز اینها، در صورت وضعیت های بعدی یا در صورت وضعیت قلمی، اصلاح و رفع میشود.
متره و برآورد در قالب صورت وضعیت ما قبل قطعی:
به منظور ایجاد امکان برای تهیه رسیدگی و تصویب صورت وضبعت قطعی در مهلت های تعیین شده، پیمانکار باید ضمن اجرای کار و پس از اتمام هر یک از اجزای آن، نسبت به تهیه متره های قطعی و ارانه آنها به مهندس مشاور برای رسیدگی همراه با صورتمجلس ها و مدارک مربوط اقدام نماید، این اسناد باید در تهیه صورت وضعیت های موقت نیز مورد استفاده قرار گیرد. از آنجا که تهیه صورت وضیت قطعی و رسیدگی به آن زمان بر می باشد. لذا برای دریافت هزینه عملیات باقیمانده و مطالبات احتمالی پیمانکا، باید قبل از تهیه صورت وضعیت قطعی، یک صورت وضعیت که تا حدود واقعی در اواخر کار، شامل کارکرد کلیه عملیات از اول تا آخر پروژه تهیه شود که معمولا مبلغ آن نزدیک به صورت وضعیت قطعی خواهد بود.
متره و برآورد در قالب صورت وضعیت قطعی:
پیمانکار باید حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت، صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده را بر اساس اسناد و مدارک پیمان، بدون منظور کردن مصالح پایکار برای رسیدگی تحویل مهندس ناظر نماید.
لازم به ذکر است مقادیر درج شده در صورت وضعیت قطعی ملاک پرداخت نهایی به پیمانکار خواهد بود.
برآورد هزینه اجرای کار یک پروژه:
بسیاری از کارفرمایان جهت واگذاری پروژه به پیمانکار از طریق آگهی عمومی اطلاع رسانی می‌نمایند یکی از مهمترین موارد برای پیمانکار قیمت براورد شده توسط کارفرما می‌باشد حال این مبلغ تهیه شده توسط کارفرما در طی چند مرحله اتفاق خواهد افتاد که به مرور هر یک از آنها خواهیم پرداخت:
- انجام متره و برآورد تقریبی از کار و از روی نقشه های تفصیلی و اجرایی، با توجه به واحدهای مورد نیاز و اندازه گیری و برآورد مقادیر هر کدام از ردیف های کاری
- ضرب نمودن مقادیر حاصله در قیمت های واحد پایه که معمولا از فهارس بهاء استخراج میشود و محاسبه قیمت ردیف های کاری
- جمع مبالغ ردیف های هر فصل و محاسبه مبلغ فصول
- جمع مبالغ فصول و محاسبه مبلغ یک فهرست بهاء
- جمع مبالغ فهرسته ای بهاء و محاسبه هزینه خالص پروژه
- اعمال ضرایب پروژه به هزینه خالص
- اعمال هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه به هزینه های قبلی و محاسبه هزینه اجرای کار
خلاصه ای از برآورد پروژه های ساختمانی
برای برآورد پروژه های ساختمانی، نیاز به اطلاعات دقیق و جزئیات پروژه داریم. اما در کل، برآورد پروژه های ساختمانی شامل مراحل زیر است:
1. تعیین نیازمندی‌ها: در این مرحله، باید نیازمندی‌های پروژه را شناسایی کنید. این شامل اندازه و نوع ساختمان، موقعیت جغرافیایی، استفاده از مصالح و تجهیزات خاص و سایر جزئیات مربوط به پروژه است.
2. بررسی مکان: برای برآورد پروژه، باید مکان ساختمان را بررسی کنید. این شامل بررسی شرایط زمین، دسترسی به سایت ساخت، محدودیت‌های محیطی و سایر عوامل مرتبط است.
3. تهیه نقشه‌ها و طرح‌ها: برای برآورد دقیق، نیاز به نقشه‌ها و طرح‌های ساختمانی دارید. این شامل نقشه‌های معماری، نقشه‌های سازه، نقشه‌های برق و سایر نقشه‌های مربوط به پروژه است.
4. برآورد هزینه‌ها: با استفاده از اطلاعات فوق، میتوانید هزینه‌های مربوط به پروژه را برآورد کنید. این شامل هزینه‌های مربوط به مصالح، نیروی انسانی، تجهیزات، ماشین‌آلات، هزینه‌های مدیریتی و سایر هزینه‌های مرتبط است.
5. برآورد زمانبندی: علاوه بر هزینه‌ها، باید زمانبندی پروژه را نیز برآورد کنید. این شامل زمان مورد نیاز برای هر مرحله از پروژه، تعداد نیروی کار، تجهیزات مورد نیاز و سایر عوامل زمانی است.
6. برآورد ریسک‌ها: در پروژه‌های ساختمانی، همواره ریسک‌هایی وجود دارد. باید این ریسک‌ها را شناسایی کرده و برآورد کنید. این شامل ریسک‌های مربوط به تغییرات قیمت مصالح، تاخیر در تحویل تجهیزات، مشکلات ساختاری و سایر ریسک‌های مرتبط است.
با توجه به این مراحل، میتوانید برآورد دقیقی از هزینه‌ها، زمانبندی و ریسک‌های مربوط به پروژه ساختمانی خود داشته باشید. البته در نظر داشته باشید که برآورد پروژه های ساختمانی نیاز به تجربه و دانش فنی مناسب دارد و ممکن است نیاز به مشاوره از متخصصان مربوطه داشته باشید.
اصول طراحی و محاسبات بانک خازنی (بررسی و تحلیل جامع پیوست ۵ مبحث ۱۳)
