از مهمترین موضوعات پروژه‌های عمرانی تنظیم لایحه ضرر و زیان توسط پیمانکار است. امروزه اغلب پیمانکاران پروژه‌های عمرانی به علت انجام نشدن تعهدات کارفرما، تاخیر و طولانی‌تر شدن پروژه ضرر و زیان سنگینی را میپردازند. سایت سودامگ قصد دارد در این مقاله به موضوع لایحه ضرر و زیان چیست؟ و موضوعات مرتبط با آن بپردازد.
منظور از لایحه ضرر و زیان چیست؟
بهتر است که لایحه ضرر و زیان را با مثال و شرحیاتی بیان کنیم. ببینید دوستان، در اجرا هر پروژه ابتدا پیمانکار بودجه ای را به عنوان برآورد اولیه قیمت تعیین میکند. کارفرما آن را بررسی کرده و تایید میکند. در این میان امکان رخداد برخی حوادث و اتفاقات وجود دارد که منجر به بیشتر شدن قیمت اولیه میشود. این رخدادها نه تنها باعث افزایش بودجه لازم جهت انجام پروژه میشوند بلکه مدت زمان اجرای آن را هم طولانی‌تر میکنند.
زمانی که هیچگونه تعدیلی قرارداد را شامل نشود، پیمانکار لایحه ضرر و زیان را تنظیم میکند. پیمانکار لایحه ضرر و زیان را به همراه دیگر گزارشات به کارفرما ارائه میدهد. معمولا پیمانکاران تنها صورت وضعیت و تعدیل را ارائه میدهند و به دلیل آنکه اطلاعی نسبت به درخواست ضرر و زیان ندارند اقدامی نمیکنند. در حال حاضر راه حلی در خصوص جبران ضرر و زیان پیمانکار در پروژه‌های سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی، شرایط عمومی پیمان وجود ندارد.
جبران ضرر و زیان پیمانکار چگونه است؟
متاسفانه هیچگونه بخشنامه ای نیز در این مورد تنظیم و تصویب نشده است. تنظیم و دفاع لایحه ضرر و زیان از ضرر و زیان پیمانکاران در پروژه جلوگیری میکند. پیمانکار طبق گزارشات ضرر و زیان میتواند خسارات وارده پیش بینی نشده بر اجرای پروژه را طبق محتوا قرارداد به اثبات برساند. لازه به ذکر است که مبحث کلیم مربوط به نوع عملیات اجرایی است که در پیمان ذکر نشده است، اما مبعث ضرر و زیان بر خسارت‌های وارد شده که سبب افزایش قیمت اولیه پروژه شده است دلالت میکند.
توضیحاتی کاملی در مورد لایحه ضرر و زیان پیمانکار
پیمانکار شخصی حقیقی یا حقوقی است که به دلیل مهارت خود در انجام پروژه نقش ایفا میکند و بر مراحل انجام پروژه نظارت دارد. پیمانکار باید با توجه به توانایی و بودجه در اختیار داشته زمان بندی داشته باشد. چنانچه پیمانکار بر تعهدات خود پایبند نباشد اهداف پروژه محقق نمیشود. هنگامی که پیمانکار در انجام پروژه تاخیر کند، یا هرگونه ضرر و زیانی به پروژه وارد نماید کارفرما میتواند علیه او شکایت تنظیم کند.
در اکثر مواقع تنظیم لایحه ضرر و زیان پیمانکار در زمان شکست پروژه صورت گرفته و به دادگاه تسلیم میشود. پس از بررسی توسط دادگاه حکم داده میشود. اگر پیمانکار توانایی و مهارت کافی در انجام پروژه را نداشته و با عملکرد خود موجب ضرر و زیان کارفرما شده مکلف است خسارات پروژه را جبران کند. در صورتی که پیمانکار گزارشات و فاکتورهای ساختگی به کارفرما ارائه دهد این امکان برای کارفرما وجود دارد با شرح موضوع به دادگاه و تنظیم شکایت نامه درخواست خسارت میکند.
هر پروژه با اهداف مشخصی آغاز میشود. کارفرما انجام و تسلط کامل بر پروژه را به پیمانکار واگذار میکند. ممکن است که پیمانکار با اقدامات خود، ضرر و زیانی را متوجه کارفرما کند. یکی دیگر از موضوعات اختلاف، تاخیر در تسلیم پروژه است. زمانی که پیمانکار نتواند پروژه را در زمان تعیین شده در قرارداد تحویل بدهد، با افزایش مدت زمان پروژه بودجه اولیه ارزش خود را از دست داده و سبب ضرر و زیان میشود.
بررسی لایحه ضرر و زیان پروژه بر اساس صورت وضعیت
در این لایحه ضرر و زیان پروژه بر اساس صورت وضعیت مورد بررسی قرار میگیرد. برای تنظیم لایحه ضرر و زیان به روکش، گزارش و اسناد نیاز داریم. روکش عنوان قرارداد، مشخصات کارفرما و پیمانکار، عنوان لایحه و تاریخ را شامل میشود. گزارش تمام اطلاعات پروژه را در خصوص اجرا و اختلافات و ضرر و زیان را در بر میگیرد. اسناد لازم برای تنظیم لایحه ضمیمه پرونده شکایت گردد. هنگامی که پروژه ای با شکست مواجه شده و یا متوجه ضرر و زیان میشود، طرفین باید ادعاهای خود را با گزارشات و مدارک در محضر دادگاه اثبات کنند.
برای محاسبه خسارت وارد شده بر پروژه، مراحل عمده و سنگین اجرایی گزارش داده میشود. سپس قیمت اجرایی بر حسب نرخ روز حساب میشود. بودجه دریافت شده از کارفرما برای آیتم مشخص شده با قیمت تمام شده اجرای پروژه مقایسه شده و اختلاف میان هزینه ضرر و زیان را به دست میدهد.
سخن پایانی در مورد تنظیم لایحه ضرر و زیان
در هنگام عقد قرارداد باید به تنظیم قرارداد توجه شود و تمامی نکات در آن ذکر گردد. در پروژههایی که با ضرر و زیان روبه رو میشوند با ارائه گزارشات دقیق و دلایل شکست پروژه طرفین میتوانند ادعای جبران خسارت کنند. پیمانکاران باید در تنظیم لایحه ضرر و زیان دلایل منطقی و توجیهی که توسط مهندسان و کارفرما قابل قبول باشد ارائه دهند. بهتر است که پیش از هرگونه اقدامات با افراد صاحب نظر و وکلا در این زمینه مشاوره گرفته شود.
