بازار اجاره بها: ده سال تصمیمات بی‌اثر!

در طول این یک دهه، شاهد اتخاذ تدابیر مختلفی برای مهار بازار اجاره بها بوده‌ایم. از دو ساله شدن قراردادها گرفته تا تعریف وام ودیعه و تعیین سقف افزایش نرخ اجاره در شورای عالی هماهنگی سران قوا. اما هیچ‌کدام از این طرح‌ها نتوانسته جلوی رشد افسارگسیخته قیمت‌ها را بگیرد.

بازار اجاره بها در این ده سال چه مسیری را طی کرده است؟

• رشد ۱۰۰ درصدی در ۱۰ سال: نرخ اجاره بها در ایران طی ده سال گذشته به طور متوسط بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. به این معنی که مستاجران امروز برای اجاره همان واحد مسکونی که ۱۰ سال پیش اجاره می‌کردند، باید دو برابر پول بپردازند.
• رشد ۳۰۰ درصدی در برخی مناطق: در برخی از مناطق کلانشهرها، نرخ اجاره بها در این ده سال تا ۳۰۰ درصد نیز افزایش یافته است. این موضوع زندگی را برای بسیاری از خانوارها به شدت دشوار کرده است.
• عدم تناسب با نرخ تورم: نرخ رشد اجاره بها در این ده سال به مراتب بیشتر از نرخ تورم بوده است. به این معنی که قدرت خرید مستاجران به طور قابل توجهی کاهش یافته است.

چرا طرح‌های کنترل بازار اجاره بها ناکام مانده‌اند؟

• عدم تناسب عرضه و تقاضا: اصلی‌ترین دلیل ناکامی طرح‌های کنترل بازار اجاره بها، عدم تناسب عرضه و تقاضا در این بازار است. تعداد مستاجران به مراتب بیشتر از تعداد واحدهای مسکونی اجاره‌ای است.
• سودجویی برخی موجران: برخی از موجران از شرایط نابسامان بازار اجاره بها سوءاستفاده کرده و نرخ‌های اجاره را به طور غیرمنطقی افزایش می‌دهند.
• ضعف در نظارت و اجرای قوانین: قوانین متعددی برای کنترل بازار اجاره بها وجود دارد، اما نظارت کافی بر اجرای این قوانین وجود ندارد.

چه باید کرد؟

برای حل مشکل بازار اجاره بها، نیاز به اقدامات اساسی و بلندمدت است. از جمله این اقدامات می‌توان به افزایش عرضه مسکن اجاره‌ای، حمایت از مستاجران کم‌درآمد، ایجاد قوانین بازدارنده برای سودجویی موجران و تقویت نظارت بر اجرای قوانین اشاره کرد.

تا زمانی که این اقدامات انجام نشود، بازار اجاره بها همچنان به روند صعودی خود ادامه خواهد داد و زندگی را برای مستاجران دشوارتر خواهد کرد.