متره و برآورد پروژه، اصول مهم برای مهندسین ساختمان

متره و برآورده پروژه یکی از اصول مهم و ضروری برای مهندسان ساختمان و پیمانکاران است. دلیل این ضرورت، اهمیت میزان هزینه و مصالح و مواد مورد نیاز برای اجرای موفق پروژه عمرانی است. در واقع قبل از اجرای هر عملیات باید بررسی­های لازم در مورد متره و برآورد پروژه صورت بگیرد. به همین دلیل  سایت سودا در این مقاله قصد دارد محاسبات متره و براورد ساختمان و برآورد هزینه  ساخت ساختمان را به شکلی شفاف و واضح ارائه دهد.

متره و برآورد پروژه چیست؟

متره و برآورد پروژه، این کلمه جز اصطلاحات رشته مهندسی عمران است.  متره و برآورد به انگلیسی Quantity surveying and estimating، تخمین هزینه کلی برای یک عملیات عمرانی ساده‌­ترین تعریف برای این اصطلاح است. متره و برآورد یک روش است که امکان تخمین نیاز به منابع مالی برای یک پروژه را فراهم می‌کند. این فرآیند شامل ارزیابی تمامی هزینه‌های مرتبط با یک پروژه ساختمانی است، که به آن متره و برآورد معروف است. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم، هزینه‌های عمومی و مربوط به سود برای پیمانکاران عمومی می‌شود. در واقع، هدف از متره و برآورد ایجاد یک تخمین مالی از ساخت و ساز است، که به عنوان یک سند توسط پیمانکاران عمومی در هنگام استعلام قیمت برای پروژه‌های ساختمانی ارائه می‌شود. این کار باید توسط نرم افزار متره و برآورد صورت بگیرد.

متره به معنی تعیین دقیق کلیه امور و مواد و مصالحی است که برای انجام کامل یک پروژه عمرانی به آن نیاز داریم.برآورد یعنی محاسبه دقیق تمامی هزینه هایی که در پروژه باید انجام شود. برای این محاسبات باید هزینه تمام مصالح به کاربرد شده اعم از آجر، ماسه، سیمان و… را در دستمزد انجام آن­ها ضرب کرد. مجموع این حاصل ضرب­­ها برآورد هزینه­ها خواهد بود.

چند نوع متره و برآورد تعریف می شود:

• متره و برآورد باز: در این نوع بررسی متره و برآورد ساختمان به صورت مرحله­ای میزان هزینه و مواد و مصالح در مراحل و زمان­های مختلف ارایه می شود.
• متره و برآورد بسته: متره و برآورد پروژه‌­های عمرانی به این صورت است که قبل از شروع عملیات عمرانی کلیه برآور­دها صورت می­پذیرد.

هر ساله معاونت سازمان برنامه و بودجه و معاونت برنامه‌­ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری فهرستی را به عنوان فهرست بها تهیه و منتشر می­کند. این فهرست حاوی اطلاعاتی در مورد هزینه تمام شده به ازای هر واحد از عملیات عمرانی است.

اهمیت متره و برآورد در چیست؟

هر پروژه برای اینکه از جهات اقتصادی و مقرون به صرفه بودن مورد بررسی قرار بگیرد، باید میزان هزینه و درآمد آن مشخص باشد. در واقع طرح باید توجیه اقتصادی داشته باشد. این امر فقط مربوط به یک شغل یا صنف خاص نمی­باشد و در تمام طرح­ها و پروژه­‌ها لازم الاجرا است.

متره و برآورد در صنعت ساختمان  هم اهمیت بالایی دارد.  زیرا:

• قبل از انجام پروژه به میزان هزینه­‌ها واقف خواهیم شد، و می­توانیم منابع آن را بهتر و دقیق­تر تامین نماییم.
• متره و برآورد پروژه به پیمانکار کمک می­کند تا بتواند بودجه­‌های در اختیار را در بازه زمانی مشخصی بداند و براساس آن در انجام پروژه پیشروی کند: مثلا به صورت ماهانه
• اطلاعاتی مانند زمان لازم، هزینه­‌ها، سود و زیان ما از طریق متره مشخص خواهد شد.
• امکان برنامه­ریزی دقیق فراهم می­شود.
• از طریق متره و برآورد پروژه‌­های عمرانی اگر عملیاتی توجیه اقتصادی نداشته باشد، به مرحله اجرا نمی­رسد و از زیان جلوگیری می­شود.
• مصالح به طور دقیق و متناسب با نیاز و بر همان مبنا تهیه می­شود پس از مشکلات مربوط به کم و یا زیاد بودن مصالح جلوگیری می­شود.
• پیشرفت کار در بازه‌­های زمانی مختلف قابل پیش­بینی و بررسی است.
• اتلاف هزینه و وقت به صورت چشم گیری کاهش پیدا می­کند.

مطلب مرتبط و ضروری: برای متره و برآورد هزین‌ه های عمرانی و  آنالیز قیمت، نیاز است که طبق شاخص تعدیل زمان پروژه جلو بروید. برای مثال، جهت آنالیز ها پروژه های ۱۴۰۲ نیاز به شاخص تعدیل ۱۴۰۲ است. نمونه متره براورد ساختمان در سایت اصلی سودا آورده ایم.

به یاد داشته باشید در زمان متره و برآورد، که هزینه‌ها، به خصوص برای مواد گران‌قیمت یا پیچیده، متغیر است. به عنوان مثال، قیمت‌های موادی مانند تیرآهن، لوله‎ها، مصالح بتنی و میلگرد آجدار همواره در حال نوسان است؛ بنابراین، مناسب است که در خریدهای خود دقت کنید و ایده‌ای دقیق از هزینه‌ها و مقدار مواد داشته باشید. همچنین، نوع اسکلت سازه نیز بر تخمین قیمت‌ها تأثیرگذار است. به هر حال، در این زمینه انعطاف پذیری نیز حائز اهمیت است. از جزئیات اضافی خودداری کرده و مشتری را با اطلاعات زیاد گیج نکنید.

منظور از مترور چیست؟

به زبان ساده مهندس مترور شخصی است که متره و برآورد پروژه را انجام می­دهد. در واقع زمان انجام پروژه، هزینه و برآورد آن را به عهده دارد و به کارفرما می­گوید که پروژه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است یا خیر، چه زمان و مصالحی برای انجام طرح نیاز است و اینکه تعداد نیروی انسانی مورد نیاز برای پیش­برد درست و به موقع طرح چگونه است. یک مهندس مترور باید :

• دقت بالایی داشته باشد: از مهم­ترین ویژگی­های مترور دقت به جزییات و ریزبینی است. کوچکترین اشتباه در انجام محاسبات و بررسی­ها ممکن است به ضررهای هنگفتی منجر شود.
• سرعت بالا: مترور باید در کنار دقت، سرعت خوبی هم داشته باشد. گاهی ممکن است در طول پروژه برای پیشروی مطابق برنامه کارها را سرعت بخشید.
• کیفیت کار: کیفیت اطلاعات ارائه شده توسط مترور باید مقبول باشد.
• نقشه خوانی: مهم­ترین توانایی مترور نقشه خوانی است. یک مترور با تجربه باید بتواند از بررسی نقشه ساختمان اطلاعات کامل و کافی به دست آورد.
• به روز بودن: امروزه با توجه به گسترش تکنولوژی روش­ها و نرم­افزارهای مختلفی در این رشته بهره­وری می­شود. مترور باید بتواند اطلاعات خود را به­روز کند و بتواند از تمامی این روش­ها استفاده کند تا بهترین خروجی را داشته باشد. نرم­افزارهای بسیاری در زمینه متره و برآورد وجود دارد که انجام کار را هم بسیار دقیق و سریع کرده و هم احتمال رخ­داد خطا را کاهش می­دهد. یک مترور باید بتواند از این نرم­افزارها استفاده کند.

هر چه این ویژگی‌ها در یک مترور تقویت شود، کار خود را به صورت حرفه­ای­تر انجام داده و رزومه قویتری خواهد داشت، پس موفقیت بیشتری کسب می­کند.

مطلب مرتبط: بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه را دانلود کنید.

 سخن آخر در مورد متره و برآورد پروژه

در مجموع محاسبات متره و برآورد ساختمان اصول اولیه پروژه است. زیرا باید قبل از شروع طرح تمامی هزینه‌­ها مشخص گردد و اقتصادی بودن آن روشن شود. برآوردها باید به صورت دقیق انجام شود تا از زیان جلوگیری کند. متره و برآورد ساختمان و پروژه باید توسط یک مترور حرفه‌­ای انجام گیرد.