ضوابط و استاندارد های تابلوی کنتور برق – قوانین نصب تابلو کنتور برق
شما در این پست تخصصی، قرار است با ضوابط و استانداردهای تابلو کنتور برق آشنا شوید. استانداردهایی که دقیقا از سوی سازمان وزارت نیرو برگفته شده است. برای دیدن شمای کلی تابلوهای کنتور فشار ضعیف، استانداردهای نصب تابلو کنتور برق، بررسی تجهیزات الکتریکی تابلوهای کنتوری، محل نصب کنتور، ارتفاع نصب تابلو برق دیواری و… در ادامه همراه سودا بیایید. شما به عنوان یک مهندس کاربلد، میبایست با تک تک قوانین نصب کنتور برق که طبق مبحث 13 گفته شده، آشنا شوید. 🙂
خواندن این پست آموزشی وقت کمی از شما میگیرد، اما بار معلومات فنی مهندسی شما در حوزه مهندسی برق بالاتر مییبرد 🙂 راستی ما پستی مرتبط در مورد طراحی تابلو برق منتشر کرده ایم. این پست هم میتواند به شما در این زمینه کمک کند.
ارتفاع تابلو کنتور برق دیواری
قوانین نصب کنتور برق
نصب کنتور برق که جزو مهم ترین اقدامات در حوزه طراحی تاسیسات برق باید بر اساس قوانین و مقررات مربوط به برق که از سوی سازمان وزرات نیرو مشخص میشود، انجام شود. در اینجا به برخی از مهمترین قوانین و استانداردهای کنتور برق پرداخته شده است.
1. استانداردهای ایمنی: در نصب کنتور برق باید استانداردهای ایمنی رعایت شود. مثلا باید از مقاومت مناسب در برابر ضرباتش، شوک الکتریکی و آتش سوزی برای نصب کنتور برق استفاده شود. همچنین نوع کابل های برق هم اهمیت دارد.
2. برچسب‌گذاری: باید کنتور برق را با برچسب‌های مناسب مشخص کرد تا قابلیت شناساییآن در آینده فراهم شود. برچسب ها باید حاوی اطلاعاتی مانند نام و شماره سریال کنتور، ظرفیت کنتور، تاریخ نصب و نام و شماره تلفن الکتریکی مسئول نصب باشند.
3. بازرسی پس از نصب کنتور برق: بعد از نصب کنتور برق، باید یک بازرسی پس از نصب انجام شود تا از درستی نصب و عملکرد کنتور برق اطمینان حاصل شود. در بسیاریاز کشورها، بازرسی پس از نصب باید توسط یک الکتریکی مجرب و با مجوز انجام شود. در این بازرسی، عملکرد کنتور برق، درستی اتصالات برق و رعایت استانداردهای ایمنی باید بررسی شود.
دوره ها، فایل ها و ویدیو های پیشنهادی:
پکیج آموزش انتخاب تجهیزات تابلو برق
تابلوهای لوازم اندازه گیری و انشعابات
قوانین و استانداردهای فاصله کنتور برق با تجهیزات دیگر
بین کنتور برق و سایر تجهیزات برقی فاصله ای باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، در بسیاری از کشورها، فاصله کنتور برق از سیم‌های برق باید حداقل 10 سانتیمتر باشد. همچنین قانون فاصله کنتور برق از دیوار باید حداقل 10 سانتیمتر باشد.
ارتفاع تابلو کنتور برق از کف باید طبق استانداردهای ملی و مقررات مربوط به نصب و اجرای سیستم‌های الکتریکی در ساختمان‌ها تعیین شود. مطابق با مقررات ملی برق، ارتفاع تابلو کنتور برق باید به شکلی باشد که همراه با مراعات کامل ایمنی و بهداشت الکتریکی، به منظور دسترسی آسان به کنتور و امکان خواندن آن، مناسب باشد. به طور کلی، ارتفاع تابلو کنتور برق از کف باید حداقل 150 سانتیمتر باشد.
ناگفته نماند که کنتور برق نباید در نزدیکی منابع گرما مانند شوفاژ، رادیاتور یا سایر دستگاه‌های گرمایشی نصب شود. در غیر این صورت احتمال برق‌گرفتگی و آتش سوزی وجود دارد. همچنین : کنتور برق نباید در نزدیکی منابع آب مانند سینک، حوض، وان، دوش و غیره قرار گیرد. علاوه بر این وجود رطوبت گیر محیط مانند سیلیکاژل بسیار توصیه میشود.
برای تعیین فاصله مناسب بین تابلو برق و کنتور گاز، باید به مقررات ملی و استانداردهای الکتریکی و گازی مربوط به نصب و اجرای سیستم‌های الکتریکی و گازی در ساختمان‌ها توجه کرد. این مقررات و استانداردها به منظور حفظ ایمنی و بهداشت در نصب و اجرای سیستم‌های الکتریکی و گازی تدوین شده‌اند.
به طور کلی، فاصله تابلو برق و کنتور گاز باید حداقل 50 سانتیمتر باشد. با این حال، ممکن است در برخی موارد، این فاصله بین تابلو برق و کنتور گاز بیشتر باشد. در هر صورت، برای تعیین فاصله مناسب بین تابلو برق و کنتور گاز، بهتر است با یک متخصص الکتریکی و گازی مشورت کنید. او میتواند با بررسی شرایط محیطی و الکتریکی و گازی شما، به شما راهنمایی کند و به شکلی ایمن و مطابق با مقررات، تابلو برق و کنتور گاز را نصب کند.
اگر برای نصب تابلو برق و کنتور گاز ، بررسی فاصله تابلو برق از تجهیزات دیگر نیاز به کمک دارید، میتوانید همین اکنون با سودا تماس بگیرید. متخصصین ماهر و کارآزموده تمام و کمال به شما کمک میکنند.
قوانین نصب کنتور برق ولتاژ های ضعیف و قوی
در هر دو سطح ولتاژ ضعیف و قوی مطابق مقررات وزارت نیرو امکان نصب تجهیزات اندازه گیری (کنتور) وجود دارد، که سعی می شود باختصار در مورد آنها بحث شود. مراجع اصلی در این مقاله جلد اول استاندارد انشعابات شبکه های توزیع، منتشر شده توسط امور برق وزارت نیرو (منبع شماره ١) و دستورالعمل طراحی شبکه توزیع، انتشار یافته توسط شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ (منبع شماره ٢) می‌‌باشند.
شمای کلی تابلوهای کنتور فشار ضعیف
برای مصارف عمومی زیر ٣٠ کیلووات (٥٠ آمپر) تنها یک کنتور اکتیو ٣ فاز که به صورت پرایمر که بدون ترانس جریان قرار داده شده است در نظر گرفته می شود. کنتورهای استاندارد وزارت نیرو در این محدوده که اصطلاحا انشعابات آمپری نامیده میشود عبارتند از :
- تکفاز : ١٥ آمپر (فقط برای مصارف روستا) – ٢٥ آمپر و ٣٢ آمپر
- سه فاز : ١٥ آمپر، ٢٥ آمپر و ٣٢ آمپر
شمای کلی یک تابلوی کنتور با مصارف مشاع زیر ٣٠ کیلووات مطابق مقررات وزارت نیرو به شکل زیر است:
وضعیت در مصارف عمومی٣٠ کیلووات و بالاتر از آن که انشعابات دیماندی نامیده می شود متفاوت است. ٢ کنتور اکتیو و راکتیو ٥ آمپر از طریق ترانس جریان وظیفه اندازه گیری توان را بعهده دارند.
قوانین کنتور در تابلوهای فشار قوی
تجهیزات کنتور در این تابلوها در سطح ولتاژ ١٠٠ ولت تغذیه می شوند و طبیعتا به ترانس ولتاژ برای تطبیق نیاز خواهند داشت. (مرجع شماره ١-بند ٩-١-١-٣ ) بطور نمونه شمای تک خطی یک پست پاساژ (پستی که فقط کلیدخانه است. در آن ترانسفورماتور قدرت وجود ندارد و لوازم اندازه گیری مشترك ولتاژ اولیه در آن نصب میشود.) دیده می شود.
در پستهای اختصاصی (پستی که در آن ترانسفورماتور اختصاصی و لوازم اندازهگیری مشترك نصب می گردد.) و عمومی (پستی که علاوه بر لوازم اندازهگیری مشترك، ترانسفورماتور عمومی شرکت نیز در آن نصب میشود) و عمومی-اختصاصی نیز روال به همین صورت است.
مطابق آئین نامه تکمیلی تعرفه های برق (٤-٦٥-١) حداکثر قدرت قابل تحویل در فشار ضعیف به یک متقاضی ٢٥٠ کیلووات است. و تنها در صورت موافقت شرکت برق منطقه ای با ملاحضاتی میتوان در توانهای بالاتر، ولتاژ فشار ضعیف را تحویل داد. در انشعابات آمپری (زیر ٣٠ کیلو وات) سطح ولتاژ حتما فشار ضعیف خواهد بود.
استاندارد های ترانس جریان طبق وزرات نیرو
وزارت نیرو، ترانس جریانهای با آمپراژهای زیر را استاندارد نموده است :
مشخص است در صورت نیاز به ترانس جریانی فرضا ٢٠٠ آمپری، باید از ترانس ١٨٠ یا ٢٥٠ آمپر استفاده نمود. برای مشترکین بیش از ٣ رشته انشعاب، مرجع ١ توصیه کرده است
بخش های تابلو کنتور برق
تابلوی کنتور (Electricity meter panel) از ٣ قسمت تشکیل شده باشد.
قسمت ورودی: قسمت ورودی شامل شینه اصلی و فیوز ورودی، فیوز برای هر کنتورکه این قسمت از تابلو قفل و پلمپ شده و در اختیار شرکت برق قرار دارد.
قسمت نصب کنتور: باید کنتورها در این قسمت بدون نیاز به باز کردن در قابل رویت باشند. این قسمت نیز پلمپ میشود.
قسمت خروجی: قسمن خروجی که محل نصب کلیدهای مینیاتوری بعد از کنتور است و در اختیار مشترك می باشد.
در دستورالعمل مشترك سازمان نظام مهندسی کشور، شرکت توانیر و وزارت راه و شهرسازی بند ٦-٣-١ تابلوهای با بیش از ١٢ کنتور به صورت ایستاده باید ساخته شوند.
تعداد کنتورهای موجود در یک تابلوی کنتور از ضابطه خاصی مطابق با بند ٦-٢ مرجع شماره ٢ جداول ٤ و ٥ تبعیت می کند :
دوره پیشنهادی ویژه دانش پژوهان رشته برق
بررسی انواع تجهیزات الکتریکی تابلوهای کنتوری
فیوز به عنوان محافظ کنتور برق
در هر دو طرح نشان داده شده فوق برای قبل از کنتورها اعم از سه فاز یا تکفاز، فیوز برای حفاظت به کار رفته است. اجباری بودن این نکته در بند ٤-٢-١ مرجع شماره ١ تصریح شده است. عملا این موضوع در طرح‌های مورد تائید شرکت‌های برق منطقه ای رعایت نمی‌‌گردد و از کلیدهای مینیاتوری بدین منظور استفاده میشود. در این طرح‌ها کلید مینیاتوری با یک اندازه بالاتر از جریان کنتور از نوع کندکار بکار می‌‌رود.
کلیدهای مینیاتوری دوقطبی
از کلیدهای مینیاتوری دوقطبی با آمپراژ معادل کنتور پس از کنتور استفاده شود. این کلید، قطع هر دو سیم فاز و نول را بر عهده دارد. رله حرارتی بر روی فاز نصب شده و نول فاقد هر نوع رله و وسیله قطع کننده ای می باشد. در هنگام قطع، ابتدا فاز جدا شده و بعد نول و در هنگام وصل ابتدا نول وصل و بعد از فاصله کوتاه زمانی فاز وصل می گردد.
ضرایب همزمانی چیست؟
ضریب همزمانی برای محاسبه کلید ورودی تابلوی کنتور به شرح زیر است (مرجع شماره ٢ -بند ٦-١) :
- کنتورهای مسکونی : 0/5
- کنتورهای تجاری : 0/7
- کنتور مشاع (مسکونی و تجاری) : ١
برای شرایط خاص میتوان ضرایب کنتورهای مسکونی و تجاری را بیشتر در نظر گرفت. ما در پستی جداگانه در مورد ضرایب همزمانی به طور کامل توضیحاتی داده ایم.
قوانین محل نصب کنتور برق
- در مجتمع های مسکونی کنتورهای مربوط به یک بلوك آپارتمان داخل همان بلوك نصب میگردد. محل نصب کنتورها بایستی در طبقه همکف و نزدیک در ورودی اصلی ساختمان نصب شود.
- در مجتمع های تجاری به ٢ طریقه نصب در داخل واحد تجاری و یا به صورت مجتمع ممکن است. در صورت بکارگیری تابلوی مجتمع محل نصب آن ترجیحا در طبقه همکف و نزدیک در ورودی اصلی ساختمان است.
- نصب تابلوی کنتور در مجاورت موتورخانه، لوله های آب گرم و سایر تاسیسات گرمازا مجاز نیست.
- فاصله مجاز از تاسیسات شرکت گاز باید رعایت گردد. در این مورد مبحث ١٧ مقررات ملی ساختمان مطابق بند ١٧-٣-١-٤ ج حداقل فاصله ٥٠ سانتیمتر کنتور برق از کنتور گاز را اجباری می داند. در دستورالعمل مشترك سازمان نظام مهندسی کشور، شرکت توانیر و وزارت مسکن و شهرسازی وقت بند ٦-٣-٣ حداقل فاصله کنتورهای گاز و برق ١٣٠ سانتیمتر قید شده است.
- مطابق ضوابط مذکور در همین بند حداقل ٥ /١ متر در جلوی تابلوی کنتور باید فضا وجود داشته باشد.
- در انتخاب محل تابلوی کنتور باید دقت شود که در معرض برخورد با وسائط نقلیه و یا ضربه قرار نگیرد.
- حداقل ارتفاع نصب تابلوی کنتور از زمین ١٧٠ و حداکثر٢٥٠ آن سانتیمتر است. (مرجع ش ١ بند ٦-٢-٧)
قوانین ارتفاع نصب تابلو برق کنتور
دستورالعمل نظارت منتشر شده از سوی سازمان نظام مهندسی کشور، شرکت توانیر و وزارت مسکن و شهرسازی وقت در بند ٦-٣-٢ در این زمینه ملاحظاتی این چنین دارد:
- اولویت اول : آکس تابلو در ارتفاع ١٧٠ سانتیمتر از کف تمام شده باشد.
- اولویت دوم : در صورت امکان پذیر نبودن اولویت اول، حداکثر ارتفاع نمراتور بالاترین کنتور از ٢٢٠ سانتیمتر بالاتر و نمراتور پائین ترین کنتور از ٨٠ سانتیمتر پائین تر نباشد.
نصب کنتور در طبقات مجتمع های با بیش از ١٠ طبقه ارتفاع با استفاده از باسداکت به منظور تغذیه مشترك تابلوهای کنتور ممکن است، به شرط آنکه تعداد کنتور نصب شده در هر تابلو حداقل ٨ عدد باشد.
محل نصب تابلو کنتور برق طبق دستورات وزارت نیرو
یک دستگاه تابلو پلمپ شده در طبقه همکف و قبل از شینه ها قرار می گیرد. در این تابلو کلید اتوماتیک و لوازم اندازه گیری قرار دارد. تابلو مصارف مشاع در مجاورت این تابلو خواهد بود. ارتباط این تابلو با تابلوهای کنتور با باسداکت صورت میگیرد. حداکثر افت ولتاژ مجاز در باسداکت ٥/١ درصد است. در فاصله طبقات، کانال هدایت کننده باسداکت، باید بوسیله مواد عایق نسوز پوشانده شود.
مراحل نصب تابلو کنتور برق
قبل از آموزش نصب تابلو کنتور برق باید اشاره ای داشته باشیم و بگوییم که نصب تابلو کنتور برق باید توسط یک مهندس برق با تجربه و مجرب انجام شود. چرا که در تابلو کنتور تجهیزات و قطعاتی تعبیه شده که هر یک وظیفه ای بر دوش دارند و باید تست شوند. اما کلیه مراحل نصب تابلو کنتور برق به شرح زیر است:
1. در ابتدا باید تعیین کرد که تابلو کنتور باید در کجا قرار بگیرد. برای این کار باید به کابینت برق خانه یا محل اصلی تغذیه برق مراجعه کنید و مکان مناسب برای نصب تابلو کنتور را تعیین کنید.
2. پس از تعیین مکان، باید تابلو کنتور برق را به دیوار برچسبانده و متصل به سیم‌های برق شود. این کار باید با دقت و با استفاده از ابزارهای مناسب انجام شود.
3. سپس باید سیم‌های ورودی برق را به تابلو کنتور متصل کنید. برای این کار باید به دقت و با استفاده از ابزارهای مناسب، سیم‌های برق را به محل مناسب تابلو کنتور وصل کنید.
4. بعد از اتصال سیم‌های ورودی برق، باید سیم‌های خروجی به محل مصرف برق مورد نظر وصل شوند. برای این کار نیز باید با دقتدو با استفاده از ابزارهای مناسب، سیم‌های برق را به محل مناسب وصل کنید.
5. پس از اتصال سیم‌های برق، باید تابلو کنتور برق را با کابل اصلی برق متصل کنید. این کار باید با دقت انجام شود و قطب‌های مثبت و منفی کابل برق را به درستی وصل کنید.
6. در نهایت، پس از اتصال کابل برق، باید تابلو کنتور برق را باز کنید و از درستی و اتصال درست سیم‌ها و قطب‌ها اطمینان حاصل کنید. سپس تابلو کنتور برق را ببندید و آن را به کابینت برق خانه یا محل اصلی تغذیه برق متصل کنید.
در نهایت، بعد از نصب تابلو کنتور برق، باید یک الکتریکی مجرب را به محل نصب دعوت کنید تا از درستی و عملکرد صحیح تابلو کنتور برق اطمینان حاصل کند و از هرگونه مشکل در آینده جلوگیری شود. همچنین قبل از هرگونه عملیاتی، باید اطمینان حاصل کنید که تابلو کنتور برق مورد نظر با توان مورد نیاز، مطابق با استانداردهای ایمنی و برق مورد نیاز شماست.
سخن آخر در مورد قوانین تابلو کنتور برق
تا اینجا مطلب با قوانین نصب کنتور برق، قوانین فاصله تابلو کنتور برق، مراحل نصب کنتور و… آشنا شدید. احتمالا به تیم اجرایی و مهندسین برق برای نصب کنتور نیاز دارید. اگر چنین است، با ما تماس بگیرید اگر هم میخواهید خودتان در این حوزه مهارت کسب کنید، که باز هم باید بگوییم که جایتان همینجاست. 🙂 شما میتوانید در دوره های تخصصی برق با شرایط خیلی خوب شرکت کنید و به فایل های رایگان دسترسی داشته باشید.
مطالب مربوط به طراحی تاسیسات برقی، فصل به فصل
فصل اول: محاسبات و سایزینگ کابل برق
فصل دوم: مفهوم و جدول ضریب همزمانی
فصل سوم: تجهیزات تابلویی تابلو برق
فصل چهارم: برقگیر چیست؟ + محاسبه تعداد برقگیر در ساختمان
فصل پنجم: برق اضطراری چیست؟
فصل ششم : محاسبات روشنایی داخلی
فصل هشتم:نحوه محاسبه تابلو برق خازن
فصل نهم: تاسیسات برقی استخر
فصل دهم: هماهنگی حفاظت های الکتریکی
فصل یازدهم: محاسبات تابلو کنتور برق
فصل دوازدهم: ترانسفورماتور چیست؟
فصل سیزدهم: بررسی الکتروموتور آسنکرون
فصل چهاردهم: محاسبات سیستم اعلام حریق
فصل پانزدهم:محاسبات آنتن مرکزی
فصل شانزدهم: محاسبات سیستم صوتی و بلندگو
فصل هفدهم:محاسبات دوربین مدار بسته
فصل هجدهم: شبکه کامپیوتر
اصول طراحی و محاسبات بانک خازنی (بررسی و تحلیل جامع پیوست ۵ مبحث ۱۳)
