روش لوله کشی روکار چیست و چه کاربردی دارد؟
لوله کشی روکار یکی از عناصر اساسی در ساختمان‌ها و سازه‌های صنعتی است که برای انتقال فاضلاب، آب، گاز و سایر مایعات استفاده میشود.این روش از لوله کشی ساختمان؛ از طریق نصب لوله‌ها، اتصالات و سیستم‌های مختلف صورت می‌گیرد تا به منظور تأمین نیازهای مختلف ساختمان‌ها و تجهیزات صنعتی، فضایی مناسب برای گذر این مایعات فراهم شود. ما در این مطلب طبق آن چیزی که در مبحث مقررات ملی ساختمان گفته شده، لوله کشی روکار را توضیح داده ایم. با هم در مورد نکات و استانداردهای برای لوله کشی روکار سرویس بهداشتی، لوله کشی روکار شوفاژ، آبگرمکن، سرمایش و… میخوانیم.
لوله کشی روکار چیست؟
لوله کشی روکار، نوعی سیستم لوله کشی است که در تاسیسات مکانیکی و برق ساختمان نقش مهمی دارد. در روش لوله کشی روکار، لوله‌ها و اتصالات به جای قرارگیری در داخل دیوارها و سقف، بر روی سطوح خارجی نصب می‌شوند به همین دلیل به آن لوله کشی به صورت روکار میگویند. این روش لوله کشی به دلایل مختلفی از جمله سهولت اجرا، تعمیرات آسان و دسترسی سریع به لوله ها مورد استفاده قرار می گیرد.
لوله کشی روکار نیازمند تخصص و دقت بالایی است زیرا هر گونه خطا در این فرآیند می‌تواند منجر به مشکلات جدی ایجاد شود. بنابراین، استفاده از متخصصین مجرب و استفاده از مواد با کیفیت و استاندارد از اهمیت بسزایی برخوردار است. باید خاطر نشان کنیم که کاربرد لوله کشی روکار نیست به لوله کشی توکار کمتر است اما در هر صورت نکات و استانداردهای خاص خودش را میطلبد.
روش های راه اندازی لوله کشی روکار
لوله کشی روکار به دو صورت سطح زمینی و زیرزمینی انجام میشود. در صورتی که لوله‌ها بر روی سطح زمین نصب شوند، باید از مواد مقاوم در برابر عوامل جوی و شرایط محیطی استفاده شود تا عمر مفید آنها طولانی باشد. همچنین، در صورت نصب لوله‌ها در زیرزمین، باید از روش‌های مناسب برای حفاظت و عایق‌بندی لوله‌ها استفاده شود تا از خطرات مانند خوردگی، خرابی یا نشتی جلوگیری شود.
برای انجام لوله کشی روکار، چه به صورت زمینی و چه به صورت زیرزمینی ابتدا باید نقشه‌های دقیق و مطابق با استانداردهای فنی تهیه شود. سپس با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب، لوله‌ها نصب و به یکدیگر متصل می‌شوند. در این فرآیند، اطلاعات فنی و دقت بالا بسیار حائز اهمیت است تا از عملکرد صحیح و بهینه سیستم لوله کشی روکار اطمینان حاصل شود.
لوله کشی روکار یک فرآیند حیاتی در ساختمان‌ها و صنایع است که نقش بسزایی در عملکرد و کارایی سازه‌ها دارد. استفاده از تخصص و دقت در این فرآیند، همچنین استفاده از مواد با کیفیت و استاندارد می‌تواند به بهبود عملکرد و پایداری سازه‌ها کمک کند.
از لوله کشی روکار برای چه بخش هایی استفاده میشود؟
لوله کشی روکار شامل انواع مختلفی از لوله‌ها و سیستم‌ها است که برای انتقال مایعات مختلف استفاده میشود، این شامل لوله‌های فاضلاب، آب، گاز، بخار، حرارت و سیستم‌های آتش نشانی میشود. در ساختمان‌هایی که از نظر ظاهر به آن اهمیت چندانی نمی‌دهید یا قصد دارید کار را با هزینه کم انجام دهید، انتخاب لوله‌کشی روکار با استفاده از محصولات پلیمری به عنوان یک گزینه بسیار مناسب می‌تواند مختصراً توصیف شود. برای مثال برای لوله کشی آبگرمکن یا لوله کشی موتورخانه از روش روکار استفاده میشود و یا لوله کشی روکار شوفاژ در برخی از ساختمان ها دیده میشود، و یا لوله کشی روکار توالت، لوله کشی روکار آب در ساختمان های قدیمی به چشم میخورد.
به طور کلی روش لوله کشی روکار در بخش‌های صنعتی، بزرگ، کاری و….کاربرد دارد ولی برای لوله کشی ساختمان‌های امروزی، آپارتمان‌ها، واحدهای لوکس لوله کشی توکار بهتر است. اگر نگاهی به عکس‌ها بیندازید، لوله ها در حمام، توالت، موتورخانه، تاسیسات بیمارستان، تاسیسات کارخانه‌ها از روش لوله کشی روکار استفاده میشود. به تبع هزینه کاسته شده و امور نگهداری و تعمیرات راحت‌تر است. ما در مطلبی جداگانه به این موضوع پرداخته ایم که لوله کشی روکار بهتر است یا توکار.
لوله‌کشی روکار به معنای نصب لوله‌ها بر روی سطح مستقیم و آشکار است. به همین دلیل اگر نیاز به تعمیرات بود، خیلی راحت بدون کنده کاری میتوان لوله هایی که به صورت رو کار شده اند را تعمیر کرد. در واقع لوله کشی روکار را میتوان به راحتی به آنها دسترسی داشت و تعمیرات یا اصلاحات انجام داد.
نکات لوله کشی روکار طبق مبحث مقررات ملی ساختمان
- برای اجرای لوله‌کشی روکار برق ساختمان، طبق مبحث 13 مقررات ملی ساختمان، استفاده از بست‌های دوپیچه یا نوعی مشابه که حداقل 6 میلی‌متر فاصله فراهم کند، الزامی است. در ضمن، در بخشی از لوله‌کشی که بین جعبه تقسیم یا وسایل مشابه قرار دارد، استفاده از بیش از چهار خم با زاویه 90 درجه (که در مجموع 360 درجه را تشکیل می‌دهد) ممنوع می‌باشد. این موارد اساسی در اجرای لوله‌کشی با دقت و حرفه‌ایتر راهنمایی می‌کنند.
- برای لوله کشی روکار گاز طبق مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان، باید از لوله های فولادی استفاده کرد و دور آن عایق کار نمود.
- طبق مبحث مقررات، استفاده از داکت لوله کشی روکار یکی از روش های مناسب و منطقی برای مسئله زشتی لوله کشی روکار است. برای مثال لوله ها برای لوله کشی روکار بهداشتی، قطر زیادی دارند و ظاهرشان نامناسب است که برای رفع این مشکل، داکت لوله کشی روکار گزینه خوبی است.
در چه ساختمان‌های نمیتوان از لوله کشی روکار استفاده کرد؟
لوله کشی روکار معمولاً در ساختمان‌هایی که نیاز به انتقال مایعات دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در برخی از ساختمان‌ها مانند ساختمان‌های صنعتی خاص، انبارها و ساختمان‌هایی که به دلیل شرایط خاص نظیر حرارت یا فشار بالا، استفاده از لوله کشی روکار مناسب نیست، از لوله کشی دفنی استفاده میشود. به عنوان مثال، در کارخانه‌های شیمیایی یا نیروگاه‌ها که نیاز به انتقال مایعات با فشار یا حرارت بالا دارند، استفاده از لوله کشی دفنی مناسب‌تر است.
مزیت های استفاده از روش لوله کشی روکار
– کاهش هزینه‌های نصب: لوله کشی روکار نسبت به لوله کشی سنتی هزینه نصب کمتری دارد، زیرا نیازی به برش و خراب کردن دیوارها و سقف نیست.
– زمان صرفه‌جویی: نصب لوله‌های روکار به دلیل عدم نیاز به برش و خراب کردن دیوارها و سقف، زمان نصب را کاهش می‌دهد.
– کاهش خطر خرابی: لوله‌های روکار از جنس پلی‌پروپیلن ساخته شده‌اند و در برابر خوردگی، زنگ زدگی و خرابی‌های دیگر مقاومت دارند.
– عدم نیاز به بازسازی: لوله‌های روکار بعد از نصب نیاز به تعمیر و بازسازی ندارند، در حالی که لوله‌های سنتی در صورت خراب شدن نیاز به بازسازی دارند.
– ظاهر زیبا: لوله‌های روکار به دلیل عدم نیاز به برش و خراب کردن دیوارها و سقف، ظاهری زیبا و مرتب دارند.
هزینه لوله کشی روکار چقدر با روش توکار فرق دارد؟
هزینه لوله کشی روکار بستگی به اندازه و محل نصب دارد، اما در مقایسه با لوله کشی سنتی، هزینه نصب کمتری دارد. همچنین، با توجه به مزایای دیگری که لوله کشی روکار دارد، می‌تواند هزینه‌های بعدی را نیز کاهش دهد. به طور کلی، هزینه نصب لوله کشی روکار در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر از هزینه نصب لوله کشی سنتی است.
مشکلات لوله کشی روکار چیست؟
به طور کلی، مشکلات لوله کشی روکار به شرح زیر است:
– نیاز به تخصص بالا: نصب و نگهداری لوله کشی روکار نیاز به تخصص و دانش بالایی دارد. بنابراین، اگر کار درست انجام نشود، ممکن است به مشکلات جدی منجر شود.
– خطر آسیب دیدگی: لوله کشی روکار شامل لوله های پلاستیکی است که ممکن است در صورت ضربه و یا فشار زیاد، آسیب دیده و ترک خورده و خطر نشتی ایجاد کنند.
– نیاز به تجهیزات خاص: برای نصب لوله کشی روکار، نیاز به تجهیزات خاصی مانند دستگاه های جوشکاری پلاستیکی و یا دستگاه های قطعه برشی دارید. این تجهیزات پر هزینه هستند و برای کاربردهای کوچک ممکن است غیرممکن باشد.
– نیاز به تعویض دوره‌ای: لوله کشی روکار شامل لوله های پلاستیکی است که با گذر زمان، آسیب می‌بینند و نیاز به تعویض دوره‌ای دارند. این مسئله ممکن است برای برخی کاربردها مشکل ساز باشد.
نامناسب کردن ظاهر ساختمان: ظاهر ساختمان با لوله های بزرگ و طویلی که در داخل، روی دیوار، روی کف نصب میشود، نامناسب میشود. به همین دلیل در محیط های لوکس و مسکونی کمتر این روش کاربرد دارد.
جمع بندی در مورد لوله کشی روکار
باید توجه داشت لوله کشی روکار نیاز به تخصص و دانش بالا و همچنین تجهیزات خاصی دارد. اما مزیت های زیادی دارد. برای مثال در صورت خراب شدن، تعمیر آن بسیار آسان تر از تعمیر لوله کشی به روش توکار است. توصیه میکنیم که قبل از استفاده از لوله کشی روکار در خانه، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید. اگر در مورد روش لوله کشی روکار ساختمان سوالی دارید از ما بپرسید.
مبحث 16 مقررات ملی ساختمان ( مبحث تاسیسات بهداشتی)
مبحث 14 مقررات ملی ساختمان ( مبحث تاسیسات مکانیکی)
نشریه 128 جلد دوم (استانداردهای تاسیسات بهداشتی)
جزییات اجرایی و عایقکاری توالت ایرانی
اصول طراحی و محاسبات بانک خازنی (بررسی و تحلیل جامع پیوست ۵ مبحث ۱۳)
