انواع لوله‌های موتورخانه
لوله‌های موتورخانه، بخشی از سیستم تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان در تاسیسات موتورخانه هستند که برای انتقال هوا و آب به منظور تأمین شرایط مناسب در داخل ساختمان استفاده می‌شوند. لوله‌های موتورخانه ساختمان در اندازه‌ها و اشکال مختلفی وجود دارند و برای استفاده در سیستم‌های مختلف تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان به کار می‌روند. از آنجایی که یک متخصص و مهندس تاسیسات باید با انواع لوله های موتورخانه آشنا باشد و در زمان پروژه، بهترین نوع لوله برای موتورخانه شوفاژ را انتخاب کند، لازم دانستیم محتوایی جامع در این مورد تولید کنید.
لوله‌های موتورخانه بر اساس معیارهای مختلف
به طور کلی، لوله های موتورخانه بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی می شوند. مهمترین این معیارها عبارتند از:
- انواع لوله بر اساس شکل ظاهری
- استاندارد ساخت و تولید لوله
- جنس لوله ساخته شده
- سایز اسمی لوله
- ضخامت اسمی لوله
- وضعیت قسمت انتهایی لوله
- طول لوله ساخته شده
به طور کلی، لوله‌های موتورخانه بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که از جمله مهمترین آنها عبارتند از:
انواع لوله بر اساس شکل ظاهری: این شامل لوله‌های بیضی، دایره‌ای، مستطیلی و مخروطی میشود. شکل ظاهری لوله می‌تواند تأثیر بسزایی در کارایی و عملکرد آن داشته باشد. برای لوله کشی موتورخانه باید نوع لوله از نظر شکل ظاهری نیز مشخص شود.
استاندارد ساخت و تولید لوله: لوله‌ها بر اساس استانداردهای مختلفی مانند استاندارد ASTM، DIN، BS و غیره تولید می‌شوند که این استانداردها مشخصات فنی و کیفیت لوله را تعیین می‌کنند.
جنس لوله ساخته شده: جنس لوله‌ها می‌تواند از فولاد، آلومینیوم، PVC، PEX و سایر مواد ساخته شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه انواع لوله های موتورخانه
از نظر جنس لوله موردبررسی قرار داده ایم.
سایز اسمی لوله: اندازه داخلی و خارجی لوله‌ها معمولاً با استفاده از ابعاد اسمی مشخص میشود که معمولاً به واحد اینچ یا میلیمتر است. سایز لوله در راه اندازی موتورخانه بسیار مهم است و باید توسط مهندس تاسیسات بررسی شود.
ضخامت اسمی لوله: ضخامت دیواره لوله‌ها نیز یکی از معیارهای مهم است که بر اساس استانداردها و نیازهای خاص موتورخانه‌ها مشخص میشود.
وضعیت قسمت انتهایی لوله: لوله‌ها می‌توانند دارای قسمت‌های مختلفی در انتهای خود باشند، مانند مفصلی، جوش داده شده یا با غلاف‌های ویژه.
طول لوله ساخته شده: طول لوله‌ها می‌تواند براساس نیازهای مختلفی که از آنها استفاده میشود متغیر باشد، از جمله طول‌های استاندارد و طول‌های سفارشی براساس نیازهای خاص.
با توجه به این معیارها، انتخاب لوله‌های مناسب برای موتورخانه‌ها به عنوان یکی از مهمترین مراحل در طراحی و اجرای این سازه‌ها بسیار حیاتی است. همچنین برای راه اندازی سیستم های گرمایشی در موتورخانه و انتخاب لوله باید طبق مبحث 17 مقررات ملی ساختمان پیش رفت.
انواع لوله های موتورخانه از نظر جنس
لوله‌های موتورخانه انواع مختلفی دارند. یک تکنسین باید به خوبی در مورد هر یک از انواع لوله های موتورخانه اطلاعات کاملی داشته باشد. چراکه انواع های لوله در سیستم موتورخانه بر اساس نوع سیالی که انتقال می‌دهند، مصرف، مقاومت در برابر شرایط محیطی، و سایر عوامل، متفاوت هستند. در زیر به برخی از انواع معمول لوله‌های موتورخانه اشاره می‌کنیم:
لوله‌های فولادی از پرمصرف ترین لوله های تاسیساتی: این لوله‌ها از جنس فولاد ساخته می‌شوند و برای انتقال سیالاتی با فشار و دمای بالا، مانند بخار و آب داغ، استفاده می‌شوند. آنها معمولاً قابلیت مقاومت در برابر فشار و حرارت را دارند.
لوله‌های فولادی مورد استفاده در موتورخانه‌ها به دو دسته درزدار و بدون درز تقسیم می‌شوند و به دو نوع سیاه فولادی و گالوانیزه عرضه می‌شوند. لوله‌های بدون درز با استفاده از فرآیندهایی مانند سوراخ‌کاری یا اکستروژن تولید می‌شوند و در طول خود دارای هیچ گونه درزی نیستند.
لوله‌های PVC (پلی‌وینیل کلرید): این لوله‌ها از جنس پلاستیک ساخته می‌شوند و برای انتقال سیالاتی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی دارند، مانند آب، محلول‌های شیمیایی و گازها استفاده می‌شوند. آنها سبک و قیمت مناسبی دارند و مقاومت خوبی در برابر انواع محیط‌های شیمیایی دارند. دراکثر موتورخانه های شوفاژ خانگی از این لوله استفاده میشود.
لوله‌های آلومینیومی: یکی از بهترین و مقاوم‌ترین لوله های موتورخانه، لوله های آلومینیومی است. این لوله‌ها از آلیاژ آلومینیوم ساخته می‌شوند و برای انتقال گازها و مایعات با فشار متوسط استفاده می‌شوند. آنها سبک و مقاوم در برابر خوردگی هستند و مناسب برای موتورخانه‌های کوچک و متوسط هستند.
لوله‌های PEX (پلی‌اتیلن تقویت‌شده): یکی از لوله های پرکاربرد در صنعت موتورخانه و تاسیسات مکانیکی ساختمان، لوله های pex است. این لوله‌ها از جنس پلاستیک ساخته می‌شوند و برای انتقال آب سرد و گرم در دماهای مختلف استفاده می‌شوند. آنها انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر خوردگی و ترک‌خوردگی دارند.
لوله‌های فولادی گالوانیزه: این لوله‌ها از جنس فولاد با روکش زینک ساخته می‌شوند و برای انتقال آب سرد و گرم، بخار و سایر سیالات استفاده می‌شوند. آنها مقاوم در برابر خوردگی و اکسیداسیون هستند.
هر نوع لوله برای شرایط خاصی مناسب است و انتخاب آن باید بر اساس نیازها و شرایط موتورخانه انجام شود.
رنگ‌آمیزی لوله‌های موتورخانه
رنگ‌آمیزی لوله‌های موتورخانه به دو روش متفاوت انجام میشود:
۱- رنگ‌آمیزی با رنگ کد مخصوص:
در این روش، تمامی لوله‌ها با رنگ کد مشخصی پوشیده می‌شوند.
۲- رنگ‌آمیزی با سفید کردن و نشانه‌گذاری با رنگ کد مخصوص:
در این روش، تمامی لوله‌ها ابتدا سفید شده و سپس با رنگ کد مشخص خود نشانه‌گذاری می‌شوند. این روش به عنوان روش معمولی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در همه مسیرهای لوله‌های رفت و برگشت، به صورت متناوب و در نقاط ورود و خروج به تجهیزات موتورخانه، فلش‌ها بر روی لوله‌ها ترسیم می‌شوند. این فلش‌ها باید با طرح مناسب و با رنگ کنتراست، زمینه لوله را مشخص کنند.
در صورت وجود سیالات دیگری به جز آب در موتورخانه، پیشنهاد میشود نوع سیال نیز بر روی لوله‌ها ذکر شود، مانند خطوط هوای فشرده.
علاوه بر این، معمولاً رنگ نوشته برچسب‌ها روی لوله‌های تاسیسات موتورخانه بر اساس دمای آنها تعیین میشود. به این ترتیب، افراد می‌توانند به صورت ناخودآگاه از دما و ویژگی‌های مختلف سیالات آگاه شوند. به عنوان مثال، لوله خروجی از بویلر با رنگ قرمز نمایش داده میشود و لوله برگشت به بویلر با رنگ نارنجی. همچنین، لوله خروجی از چیلر با رنگ آبی تیره و برگشت آن با رنگ آبی روشن نمایش داده میشود. مبحث رنگ آمیزی لوله های موتورخانه از سایت http://erfankarimi.info/ بازنویسی شده است.
انواع لوله ها در بخش های موتورخانه
نوع اول: لوله‌های تهویه مطبوع در موتورخانه
لوله‌های تهویه مطبوع در موتورخانه عمدتاً برای انتقال هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شوند. این لوله‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی وجود دارند. لوله‌های تهویه مطبوع عمدتاً از جنس فلزی هستند. در برخی موارد، لوله‌های پلاستیکی نیز برای این منظور استفاده می‌شوند. لوله‌های تهویه مطبوع برای انتقال هوا به صورت عمودی و افقی استفاده می‌شوند و در سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌ها به کار می‌روند.
نوع دوم: لوله‌های گرمایش در موتورخانه
لوله‌های گرمایش در بخش موتورخانه عمدتاً برای انتقال آب گرم در سیستم‌های گرمایش استفاده می‌شوند. این لوله‌ها از جنس فلزی هستند و در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی وجود دارند. لوله‌های گرمایش عمدتاً برای انتقال آب گرم به رادیاتورها و کولرهای هوایی استفاده می‌شوند. در برخی موارد، لوله‌های پلاستیکی نیز برای این منظور استفاده می‌شوند.
نوع سوم: لوله‌های خنک کننده در موتورخانه
لوله‌های خنک کننده در بخش موتورخانه عمدتاً برای انتقال آب سرد در سیستم‌های خنک کننده استفاده می‌شوند. این لوله‌ها از جنس پلاستیکی هستند و در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی وجود دارند. لوله‌های خنک کننده عمدتاً برای انتقال آب سرد به دستگاه‌های خنک کننده استفاده می‌شوند.
به طور کلی، لوله‌های موتورخانه ساختمان برای انتقال هوا، آب گرم و سرد در سیستم‌های تهویه مطبوع، گرمایش و خنک کننده استفاده می‌شوند. این لوله‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی وجود دارند و برای استفاده در سیستم‌های مختلف تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان به کار می‌روند.
فرق لوله‌های تهویه مطبوع موتورخانه با لوله‌های خنک کننده
لوله‌های تهویه مطبوع موتورخانه و لوله‌های خنک کننده دو نوع لوله متفاوت هستند که برای استفاده در ساختمان‌ها به کار می‌روند. هر یک از این نوع لوله‌ها برای کاربردهای خاص خود مناسب هستند و برای انتخاب بهترین نوع لوله برای موتورخانه ساختمان، باید با عوامل مختلفی که در این زمینه تاثیرگذار هستند، آشنا باشیم.
لوله‌های تهویه مطبوع
لوله‌های تهویه مطبوع برای انتقال هوای خنک به ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. این لوله‌ها در دو نوع فلزی و پلاستیکی موجود هستند. لوله‌های فلزی معمولاً از جنس فولاد یا آلومینیوم ساخته شده‌اند و لوله‌های پلاستیکی شامل PVC، CPVC و PEX هستند.
لوله‌های خنک کننده
لوله‌های خنک کننده برای انتقال آب سرد به سیستم‌های خنک کننده استفاده می‌شوند. این لوله‌ها معمولاً از جنس PVC، CPVC، PEX و PPR ساخته شده‌اند. لوله‌های خنک کننده برای استفاده در سیستم‌های خنک کننده در ساختمان‌ها، صنایع و تجارت استفاده می‌شوند.
برای انتخاب بهترین نوع لوله برای موتورخانه ساختمان، باید با عوامل مختلفی که در این زمینه تاثیرگذار هستند، آشنا باشیم. برخی از این عوامل عبارتند از:
– نوع سیستم تهویه مطبوع یا خنک کننده که در ساختمان استفاده میشود.
– نوع ماده‌ای که برای ساخت لوله استفاده میشود.
– قطر لوله‌ها و ضخامت دیواره آنها.
– شرایط آب و هوایی منطقه.
با توجه به این عوامل، بهترین نوع لوله برای موتورخانه ساختمان ممکن است متفاوت باشد. برای این منظور، بهتر است با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید تا بهترین نوع لوله را برای سیستم خود انتخاب کنید.
شباهت لوله‌های گرمایشی لوله‌های خنک کننده و لوله‌های مطبوع :
لوله‌های تهویه مطبوع، لوله‌های خنک کننده و لوله‌های گرمایشی هر سه نوع لوله متفاوتی هستند که در ساختمان‌ها به کار می‌روند. هر یک از این نوع لوله‌ها برای کاربردهای خاص خود مناسب هستند.
لوله‌های تهویه مطبوع برای انتقال هوای خنک به ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. همانطور که خواندید این لوله‌ها در دو نوع فلزی و پلاستیکی موجود هستند. لوله‌های فلزی معمولاً از جنس فولاد یا آلومینیوم ساخته شده‌اند و لوله‌های پلاستیکی شامل PVC، CPVC و PEX هستند.
لوله‌های خنک کننده برای انتقال آب سرد به سیستم‌های خنک کننده استفاده می‌شوند. این لوله‌ها معمولاً از جنس PVC، CPVC، PEX و PPR ساخته شده‌اند. لوله‌های خنک کننده برای استفاده در سیستم‌های خنک کننده در ساختمان‌ها، صنایع و تجارت استفاده می‌شوند.
لوله‌های گرمایشی نیز برای انتقال آب گرم به سیستم‌های گرمایشی استفاده می‌شوند. این لوله‌ها معمولاً از جنس فولاد، مس و PEX ساخته شده‌اند.
با وجود این تفاوت‌ها، لوله‌های تهویه مطبوع، خنک کننده و گرمایشی در برخی جوانب شباهت دارند. به عنوان مثال، همه این لوله‌ها برای انتقال موادی به سیستم‌های خود استفاده می‌شوند. همچنین، همه این لوله‌ها باید قابلیت انطباق با شرایط آب و هوایی منطقه را داشته باشند.
از طرفی، لوله‌های تهویه مطبوع و خنک کننده به دلیل اینکه برای انتقال موادی به سیستم‌های خود استفاده می‌شوند، در برخی جوانب شباهت دارند. به عنوان مثال، هر دو نوع لوله باید قابلیت انطباق با شرایط آب و هوایی منطقه را داشته باشند.
در نهایت، برای انتخاب بهترین نوع لوله برای موتورخانه باید دانش بالایی داشته باشید، بهتر است با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید تا بهترین نوع لوله را برای سیستم خود انتخاب کنید. ما در این پست انواع لوله های موتورخانه را با هم بررسی کردیم. اگر سوالی دارید از ما بپرسید.
اصول طراحی و محاسبات بانک خازنی (بررسی و تحلیل جامع پیوست ۵ مبحث ۱۳)
