عملکرد اعلام حریق چیست؟ ( تجهیزات سیستم اعلام حریق + انواع آن)

سیستم های اعلام حریق مجموعه دستگاه هایی هستند که به اطلاع رسانی حریق جهت انجام اقدامات لازم قبل از وقوع حریق های بزرگ تر می پردازند.  این سیستم ها خود دارای دو نوع آدرس پذیر و متعارف هستند. سیستم های حریق امروزی بسیار پیشرفته است  و علاوه بر اعلام حریق می توانند در هنگام وقوع حوادث اقداماتی مثل باز نمودن درب های برقی جهت خروج، قطع برق و گاز ساختمان، خاموش نگهداشتن آسانسور، بستن فن های مکنده هوا و … انجام دهند.  در اماکن و بخش های مختلفی کاربرد دارند. اگر می خواهید با کاربرد اعلام حریق بیشتر آشنا شوید تا پایان با ما همراه باشید.

سیستم اعلام حریق چیست؟

یک سیستم اعلام حریق متشکل از چندین دستگاه می باشد که به صورت مرتبط و همزمان با یکدیگر کار می کنند و در صورتی که در محل نصب خود آتش، دود، منو اکسید کردن و … را تشخیص دهند توسط تجهیزات و سیگنال های صوتی و بصری به افراد اطلاع رسانی می کند. این سیگنال می تواند هشدار یا آژیر، زنگ با صدای بلند و یا چراغ چشمک زن یا ترکیبی از این دو باشد. البته نوعی از این سیستم ها وجود دارند که از هشدارهای اضافی مثل برقراری تماس تلفنی و یا ارسال پیام صوتی نیز دارند. پیشنهاد میدهیم که مبحث سوم مقررات ملی ساختمان را از همینجا دانلود کنید و در مورد  حفاظت ساختمان ها در برابر حریق همه چیز بدانید.

عملکرد سیستم اعلام حریق

در سیستم های اعلام حریق مکانیزم هشدار می تواند به دو صورت اتوماتیک و یا دستی باشد. در نوع اتوماتیک دتکتورهای دودی، حرارتی و … موجب فعال سازی این هشدارها می شوند. اما در سیستم های اعلام حریق دستی فعال سازی هشدار از طریق دکمه در نقاط مخصوص صورت می گیرد.

امروزه معمولا از هر دو سیستم در کنار یکدیگر استفاده می کنند تا اعلام حریق با سرعت بیشتری تشخیص داده شوند. به عنوان مثال در صورتی که در مکانی فردی پیش ازاعلام سیستم اعلام حریق وقوع حریق را مشاهده نماید می تواند با فشار دادن شستی اعلام حریق آتش سوزی را اطلاع رسانی و گزارش دهد. در رابطه با عملکرد دقیق سیستم های اعلام حریق در ادامه بیشتر توضیح می دهیم.

سیستم های اعلام حریق چگونه کار می کنند؟

امروزه این سیستم ها دارای عملگرهای اتوماتیک هستند که به خوبی رویدادهایی که ممکن است منجر به آتش سوزی شوند را تشخیص می دهند. این سیستم ها توسط یک سنسور آتش سیگنال ها را دریافت کرده و به صورت خودکار به پنل اعلام حریق منتقل می نمایند. اما در سیستم هایی که به صورت بی سیم هستند ردیاب سیگنال ها را به کنترل پنل با فرکانس ویدیویی منتقل می کند.

معمولا رزیستورهای گرمایی در قالب رزیستور برقی (مقاومت گرمایی) به منظور تشخیص گرما تولید شده اند. ردیاب های تشخیص مونواکسید کربن از سلول های شیمیایی، الکتروشیمایی، بیومتریک یا اپتو شیمیایی در جهت ردیابی گازها استفاده می کنند. همچنین ردیاب های دودی نیز از فوتوالکتریسیته یا یونیزاسیون برای تشخیص ذرات دود یا احتراق استفاده می کنند. اما ردیاب هایی که به صورت ترکیبی هستند مجهز به تعدادی مکانیسم شناسایی می باشند.

در این سیستم ها پنل هشدار آتش به فلش ها یا صداگیرها را فعال می کند؛ با روشن شدن آبپاش ها از طریق تماس به مرکز اصلی ساختمان خطر حریق اعلام می شود. با بهره مندی از سیستم های با قابلیت آدرس دهی می توان منبع وقوع حریق را مشاهده کرد. سپس با روشن شدن اتوماتیک بلندگو ها و ایجاد صدای هشدار اهالی ساختمان از وقوع حریق مطلع می شوند.

لینک ها و دوره های مفید:

آلبوم نقشه های اتوکد سیستم اعلام حریق

دانلود طراحی سیستم اعلام حریق

تشخیص حریق در سیستم های اعلام حریق دستی و اتوماتیک

تشخیص حریق در سیستم ها از طریق انسان و ارسال نمودن اخطار به مرکز کنترل یا همان کنترل پنل که کلیه تجهیزات و بخش ها به آن متصل هستند، توسط شستی اعلام حریق اتفاق می افتد. اما نحوه فعالیت سیستم های اعلام حریق خودکار و اعلام حریق از طریق دتکتورها یا همان ردیاب ها است. در واقع این دتکتورها که انواع مختلفی دارند موظف هستند که اخطارهای مبتنی بر آتش سوزی را به کنترل پنل ارسال  نمایند.

پس از اطلاع رسانی اخطار به کنترل پنل که می تواند به صورت دستی و یا اتوماتیک توسط دتکتورها باشد. کنترل پنل به آژیرها دستور می دهد هشدارها را فعال نماید و به همه افرادی که در مکان حضور دارند اطلاع دهد. این هشدارها می تواند به صورت صدای بوق، زنگ یا آژیر باشد. البته نوعی از سیستم های اعلام حریق وجود دارد که به محض وقوع حریق به نزدیک ترین آتش نشانی منطقه نیز با برقراری تماس اطلاع رسانی می کنند.

با وجود اینکه سیستم های اعلام حریق می توانند به میزان قابل توجهی از گسترش آتش سوزی جلوگیری نمایند اما متاسفانه خیلی از ساختمان ها، ادارات و شرکت ها هنوز هم مجهز به این سیستم ها نیستند و موجب می شود که در هنگام وقوع حادثه متحمل خسارت های جانی و مالی بیشتری شوند.

انواع سیستم اعلام حریق

به دو دسته متعارف و آدرس پذیر تقسیم بندی می شوند که در زیر به معرفی آن ها می پردازیم.

سیستم اعلام حریق متعارف

• در سیستم های اعلام حریق متعارف آشکار سازی به شکل شاخه ای در مدار و در قالب زون به یکدیگر متصل می گردند.
• در این سیستم ها آژیر و فلاشر موظف به آشکار سازی دود و اعلام حریق هستند.
• این  سیستم ها دارای معایبی نیز می باشند که از جمله آنها می توان به عدم نشان دادن محل دقیق دود و حریق در صورت وجود اشکال در بخشی از سیستم اشاره نمود.
• همچنین این سیستم ها با توجه هزینه بالای سیم کشی که دارند نمی توانند انتخاب مناسبی برای ساختمان های بزرگ باشند.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

• در این  تجهیزات  مدار به صورت حلقه ای است که تمامی المان ها و دستگاه ها بر روی این حلقه نصب می شوند و تشکیل یک لوپ می دهند.
• در سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر هر آشکار ساز دارای یک آدرس خاص می باشد. به طوری که در آن ها دود یا حریق به همراه محل دقیق آن بر روی پنل تعیین می گردد. از این روسریع تر می توان در هنگام وقوع حادثه اقدامات لازم را انجام داد.
• این سیستم ها دارای مزایای بسیاری هستند که از جمله آن ها می توان به تعیین محل دقیق حریق، قابلیت استفاده از 250 المان، پایین بودن هزینه تاسیسات و کابل کشی در ساختمان های بزرگ، امکان تعریف سناریو برای کنترل اگزوز فن ها و درب های خروجی و آسانسورها و … اشاره نمود.
• تجهیزات اعلام حریق آدرس پذیر دارای معایبی مانند هزینه زیاد تجهیزات در ساختمان های کوچک هستند.

این سیستم ها در چه مکان هایی مورد استفاده قرار می گیرند؟

کاربردهای گسترده ای در زندگی ما دارند. به طوری که روز به روز ضرورت استفاده از سیستم اعلام حریق بیشتر احساس می شود.

این سیستم ها امروزه دارای متقاضیان فراوانی هستند و خیلی از افراد تمایل دارند که از این طریق به حفاظت از جان و مال خود بپردازند. از جمله کاربرد های آن می توان به موارد زیر اشاره نمود.

• بیمارستان ها
• ادارات و شرکت های مختلف
• مجتمع های مسکونی و آپارتمان ها
• هتل ها
• خوابگاه ها و دانشگاه ها
• فرودگاه های، ایستگاه های قطار و مترو
• کارخانه ها و کارگاه های صنعتی
• و …

تمامی مکان ها از جمله مکان های ذکر شده ممکن است دچار حوادث غیر مترقبه ای مثل تجمع گازمونوکسید کربن، آتش سوزی، صائقه و … شوند.

اما با نصب سیستم اعلام حریق مناسب می توان به موقع از وقوع این حوادث مطلع گردید و میزان خسارت های مالی و جانی را تا حد زیادی کاهش داد.

البته باید توجه نمود که نصب این سیستم ها باید بر اساس استانداردها و توسط نیروی مختصص و به صورت اصولی انجام شود. در غیر اینصورت نمی تواند عملکرد صحیحی داشته باشد.

نکات خرید سیستم اعلام حریق

شرکت های متعددی وجود دارد که به فروش سیستم های اعلام حریق می پردازند. این سیستم ها ارائه دهنده انواع سیستم های اعلام حریق با تجهیزات مختلف هستند.

از این رو می توان با مقایسه  آن ها و شرایط و قیمت پیشنهادی آن ها بهترین سیستم که متناسب با مکان مورد نظر است خریداری نمود و به این ترتیب آن مکان و ساکنین اش را از خطر حوادث متنوع آتش سوزی مصون نمود. پیش از خرید سعی کنید که از مشاوره های کارشناسان این شرکت ها استفاده کنید تا مقرون به صرفه ترین و با کیفیت ترین سیستم را انتخاب نمایید.

نصب سیستم اعلام حریق

نصب و اجرا سیستم اعلام حریق باید حتما بر اساس آیین نامه مقررات ملی انجام شود. البته استانداردهایی مانند NFPA وbs نیز باید لحاظ شوند. تمامی ساختمان ها از جمله ساختمان های تجاری، مسکونی، آپارتمان، ویلایی و … با هر میزان متراژی جهت اطمینان خاطر از حوادث آتش سوزی به سیستم اعلام حریق نیازمند هستند.

نصب و اجرا سیستم های اعلام حریق به تخصص و مهارت کافی در حوزه برق کشی ساختمان، نصب و راه اندازی کنترل پنل آن و همچنین آموزش استفاده از این سیستم ها نیازمند است. به بیانی می توان گفت که اجرا این سیستم ها یک مهارت چند تخصصی می باشد. در نصب سیستم های اعلام حریق هر بخشی باید به درستی و با توجه به قوانین انجام شود

مهم ترین تجهیزات در سیستم اعلام حریق

همانطور که اشاره شد سیستم اعلام حریق از بخش ها و تجهیزات مختلفی تشکیل شده که از جمله این تجهیزات می توان به موارد زیر اشاره نمود.

دستگاه مرکزی

از مهم ترین تجهیزات سیستم اعلام حریق دستگاه مرکزی است.  زیرا در سیستم های اعلام حریق متعارف تجهیزات از طریق سیم کشی شعاعی و در سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر تجهیزات به صورت حلقوی به دستگاه مرکزی متصل می شوند.

شستی اعلام حریق

شستی اعلام حریق قطعه ای است که از طریق فشار دادن آن اعلام حریق اطلاع رسانی می شود. این ها از جمله دستگاه های آغاز کننده اعلام حریق محسوب می شوند و دارای دو نوع ریست پذیر(فشاری) و شستی شیشه شکستنی می باشند. در شستی های فشاری پس از مدتی نیازی به تعویض شیشه نمی باشد و ریست شدن آن از طریق کلیدی که در زیر آن تعبیه شده صورت می گیرد. اما در شستی های شکستنی نیاز به تعویض شیشه ها می باشد.

آژیرها در سیستم اعلام حریق

از دیگر تجهیزات اعلام حریق می توان به آژیرها اشاره نمود. آژیر می تواند به صورت زنگ هشدار دهنده و شنیداری و یا به صورت فلاشر و دیداری باشد. البته در برخی از سیستم های اعلام حریق از آژیرهای شنیداری و دیداری به صورت همزمان استفاده می شود. آژیر در واقع از بخش های اطلاع رسانی در سیستم اعلام حریق محسوب می گردد و در دو نوع صنعتی و غیر صنعتی در بازار موجود می باشند.

چراغ ریموت

چراغ ریموت یا اندیکاتور نوعی هشدار دهنده دیداری می باشد که معمولا از آن ها درمحیط های بزرگ که زون بندی شده اند استفاده می کنند و اغلب بر سر در اتاق ها نصب می شوند.

مرکز تکرار کننده در سیستم اعلام حریق

پنل تکرار کننده در سیستم های اعلام حریق به صورت مکرر اعلام حریق و خطوط معیوب سیستم را در نمایشگر نشان می دهد و باید در فاصله نسبتا زیادی از کنترل پنل نصب گردد.

دتکتورهای حرارت

این دتکتورها دارای دو نوع ثابت و افزایشی می باشند و نسبت به حرارت حساس هستند. دتکتورهای حرارتی می توانند به صورت کابل و یا میلیه ای باشند.

دتکتورهای گازی

این دتکتورها به گازهایی که خطرناک هستند مانند گاز مونوکسید کربن و کربن دی اکسید حساس می باشند.

دتکتور شعله ای

این دتکتورها در دو نوع مادون قرمز و مادون بنفش موجود می باشند و حساس به نور شعله های آتش هستند.

دتکتور مکنده هوا

این دتکتورها بسیار پرقدرت هستند و می توانند آتش سوزی را در کوتاه ترین زمان ممکن تشخیص دهند. در واقع دتکتورهای مکنده هوا با مکش نمودن هوا و آنالیز آن ذرات ریز دود را در همان اولین لحظات تشکیل شدن تشخیص داده و به دستگاه مرکزی گزارش می دهند.

بیم دتکتور

از دیگر انواع دتکتورها می توان به بیم دتکتور اشاره نمود که نوعی دتکتور دودی و لیزری است که به دودی خطی معروف می باشد. به طور کلی دتکتورها از آغاز کننده های فرآیند اعلام حریق هستند.

دستگاه تلفن کننده سیستم اعلام حریق

این وسیله الکترونیکی زمان وقوع حریق به صورت کاملا خودکار به شماره هایی که از همان ابتدا توسط خریدار در حافظه آن ثبت شده است تماس می گیرد. دستگاه تلفن کننده اعلام حریق در دو مدل سیم کارت خور و همچنین قابل اتصال به خط ثابت موجود می باشد.

جمع بندی در مورد انواع و تجهیزات سیستم اعلام حریق

تجهیزات سیستم های اعلام حریق شامل موارد مختلفی هستند و در مدل های هوشمند، آدرس پذیر، سنتی و بی سیم موجود می باشند. از این رو با تهیه این سیستم ها متناسب با نوع مکان و ساختمان مد نظر خود و همچنین متراژ آن می توانید خطر وقوع آتش سوزی و پیامدهای جبران ناپذیر جانی و مالی را به مقدار قابل توجهی کاهش دهید. در نتیجه به شما پیشنهاد می کنیم که حتما محل کار و زندگی خود را به سیستم اعلام حریق مجهز نمایید. تنوع تجهیزات سیستم اعلام حریق بسیار بالا است و هر کدام کارایی خاصی دارند. از این رو کاربران با توجه به نیاز خود می توانند نسبت به تهیه این تجهیزات و راه اندازی سیستم اعلام حریق در محل زندگی یا کار خود اقدام نمایند.