مدیریت ریسک پروژه چیست؟

مدیریت ریسک پروژه ناشناخته ترین و موثرترین ابزاری است که مدیران پروژه برای افزایش احتمال موفقیت پروژه استفاده می کنند. در مدیریت پروژه، ریسک به عنوان مشخصه ای محسوب می شود که در نتیجه تغییر بوجود می آید و با توجه به این که هر پروژه در فضای عدم قطعیت اجرا می شود پس این عدم قطعیت ها می توانند دستیابی به هدف ها را در پروژه تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله از موسسه سودا که در زمینه آموزش کنترل پروژه نیز فعال است قصد داریم مطالبی درباره مدیریت ریسک پروژه و انواع آن ارائه دهیم.

مدیریت ریسک پروژه چیست؟

ابتدا باید گفت که ریسک به عنوان یک رویداد نامشخص تلقی می شود که در صورت وقوع می تواند حداقل بر یک هدف پروژه تاثیر مثبت یا منفی بگذارد. ریسک هایی که منجر به نتایج مثبت می شود فرصت و ریسک هایی که مجر به نتایج منفی می شود تهدید است. پس با توجه به مطالبی که گفته شد مدیریت ریسک پروژه عبارت است از فرایندی که در آن هر ریسک پروژه شناسایی، تجزیه و تحلیل و به آن پاسخی داده می شود. این فرایند باعث می شود پروژه در مسیر اصلی خود و رسیدن به هدف نهایی گام بردارد. ریسک هایی که معمولا بر پروژه اثر می گذارند ریسک منابع و بودجه و ریسک تامین کننده است. برای آغاز مدیریت ریسک در یک پروژه ابتدا باید پروژه را به طور واضح و دقیق شرح دهید؛ یعنی باید چشم انداز، هدف، محدوده و محصول پروژه خود را به طور کامل یادداشت کنید. پس از آن اعضای تیم را دعوت کرده و برای رسیدگی به ریسک ها با آن ها مشارکت کنید.

اصول مدیریت ریسک پروژه

در این بخش به اصول مدیریت ریسک پروژه که شامل 4 مرحله است می پردازیم.

1. شناسایی ریسک

شناسایی ریسک مشکلی است که مدیران را دچار دردسر می کند و این مشکل را می توان با استراتژی های ساختاری یا غیر ساختاری و طوفان فکری حل کرد. ریسک های مربوط به پروژه معمولا توسط مدیر پروژه و سایر سهام داران مورد حل و بررسی قرار می گیرد.

2. اندازه گیری ریسک

ریسک ها را براساس کمیت اندازه گیری کرده و با استفاده از یک ماتریس احتمال وقوع آن را تحلیل می کنند. در این ماتریس ریسک به 4 دسته کم، متوسط، زیاد و بحرانی تقسیم می شود.

3. پاسخ ریسک

پاسخ ریسک شامل 4 استراتژی اجتناب از ریسک، ریسک کردن، انجام اقدامات اصلاحی و تایید ریسک می شود.

4. نظارت و کنترل ریسک

نظارت و ارزیابی مستمر ریسک باعث شناسایی ریسک های جدید شده و با کنترل دائم ریسک می توانیم مطمئن شویم که آن ها را کنترل کرده ایم.

تعریف ریسک پروژه

ریسک پروژه عبارت است از وضعیت یا رخدادی نا معلوم که در صورت وقوع بر اهداف پروژه اثر می گذارد. ریسک پروژه در واقع شانس وقوع رخداد معمولا نامطلوب و پیامد های ناخوشایند آن در ارتباط با پروژه خواهد بود. ریسک پروژه چیزی است که اگر بوجود بیاید باعث تاخیر، شکست یا توقف پروژه شده و بر هزینه و کیفیت پروژه نیز اثر گذار است. مدیر پروژه نمی تواند از ریسک ها فرار کند بلکه باید با درایت آن ها را به حداقل برساند.

انواع ریسک پروژه

در تعاریف ریسک دو جنبه اصلی یک جنبه فرعی و جود دارد که دو جنبه اصلی آن زیان و عدم اطمینان است و جنبه فرعی آن انتخاب است. انتخاب به معنی چگونگی توجه نمودن به ریسک است. ریسک واژه ای گسترده است که تعبیر های متفاوتی دارد.

ریسک دارای دو تقسیم فرعی دیگر تحت عناوین ریسک سوداگرانه و ریسک خطرناک است. شما در ریسک سوداگرانه می توانید یک سود آوری تحقق یافته نسبت به وضع موجودتان و بطور همزمان امکان بالقوه برای تجربه یک زیان یا بدتر شدن شرایط موجود را داشته باشید؛ اما در ریسک خطرناک فقط یک امکان باقوه زیان وجود دارد و هیچ فرصتی برای بهبود شرایط فراهم نیست. بنابر این می توان گفت ریسک به طور مشخص قابل طبقه بندی به سوداگرانه و خطرناک نیست بلکه براساس شرطی که از ان درک می شود قابل دسته بندی است.

جمع بندی

ریسک یک رویداد است و به دو صورت زیان و فرصت ممکن است در پروژه رخ دهد که بر اهداف پروژه تاثیر گذار است و مدیر پروژه باید ریسک ها را به حداقل برساند. در یک پروژه نمی توان ریسک ها را به طور کامل از بین برد بلکه می توان آن ها را با نظارت درست کنترل کرد. هر پروژه شامل مجمعه ای ا ریک است که اگر نادیده گرفته شو می تواند اثرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. در این مقاله مدیریت ریسک پروژه را تعریف کرده، اصول 4 مرحله ای آن را بیان کرده و در آخر انواع و تعریف ریسک پروژه را توضیح دادیم. شما با آموزش کنترل و ریسک پروژه به صورت آنلاین و شرکت در دوره های مختلف آموزشی می توانید آموزش های لازم در این زمینه را ببینید.